Το παραμύθι της βροχής

Τετάρτη 27 Μαρτίου 2024

Το βιβλίο : Με ένα λευκό Φτερό ...στο Βιβλιοδρόμιο!

 

Γράφει η Ελευθερία Καλούδη

Δύσκολο πολύ να γράψεις για τον εαυτό σου ή για έναν πολύ δικό σου άνθρωπο. Θα γράψω λοιπόν γιατί πιστεύω πως τα παιδιά αγαπούν τόσο πολύ τα βιβλία της Ελένης που είναι πάντα στην κορυφή της ζήτησης στο Βιβλιοδρόμιο.

Ο πιο βασικός λόγος νομίζω πως είναι γιατί πλάθει παραμύθια με την παλιά, παραδοσιακή συνταγή της γιαγιάς. Ιστορίες με μαγεία, με πλοκή, αρχή μέση και τέλος που μπορούν να διαβαστούν σιωπηλά από έναν μικρό αναγνώστη χωρίς τη διαμεσολάβηση ενός ενήλικα. Δε γράφονται πια παραμύθια στις μέρες μας κι εκείνα τα παλιά που μεγάλωσαν πολλούς από εμάς έχουν πέσει σε δυσμένεια γιατί δεν θεωρούνται πολιτικά ορθά.

Ο δεύτερος είναι γιατί η ίδια είναι γεμάτη ιστορίες από έναν τόπο και μια εποχή που δεν υπάρχει πια. Με ένα μυστικό νεύμα μπορεί να καλέσει νεράιδες και ξωτικά, καλικάντζαρους και σκιάχτρα να τη συντροφέψουν, ακριβώς όπως το έκαναν οι παλιοί παραμυθάδες γύρω από τη φωτιά. Όποιος την έχει δει να αφηγείται σε παιδιά μπορεί να το καταλάβει. Άλλωστε συχνά την αναφέρω ως παράδειγμα για τη δύναμη της αφήγησης καθώς δεν υπάρχει παιδί που να μην υποκύψει στη γοητεία της ανεξάρτητα από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει.

Την ιστορία της Μυρσίνης μου τη διάβασε από το τηλέφωνο μια από εκείνες  τις δύσκολες μέρες της καραντίνας. Ακούγοντας τη έφτιαχνα τις δικές μου εικόνες πριν από τη μαγική εικονογράφηση της Αιμιλίας Κονταίου. Εντελώς τυχαία βρέθηκα λίγες μέρες μετά στη λίμνη του Ζαρού για πρώτη φορά. Ανάσα βαθιά την εποχή που οι ανάσες μας ήταν κοφτές και ρηχές από τον φόβο. Ένα τοπίο βγαλμένο από παραμύθι. Ήμουν σίγουρη πως αυτή ήταν η λίμνη που η Μυρσίνη γνώρισε τον κύκνο της.

Κι όταν ένα φτερό, κι ας μην ήταν λευκό,  προσγειώθηκε στα χέρια μου, το κράτησα να το κάνω δώρο στην Ελένη, έτσι για το καλό ταξίδι στην καινούρια της ιστορία.

Κι αν κάπου εκεί είμαι κι εγώ, ένα μεγάλο ευχαριστώ!

Πάντα ονειρευόμουν να τρυπώσω σε ένα παραμύθι…😉

Με ένα λευκό φτερό, της Ελένη Μπετεινάκη  και της Αιμιλίας Κονταίου από την Ελληνοεκδοτική.

https://ellinoekdotiki.gr

Κυριακή 24 Μαρτίου 2024

Το ταξίδι της άγριας ρίγανης στα Παραμύθια του Σαββάτου!

Της Ελένης Μπετεινάκη

Τι μας λείπει από τη ζωή σαν μεγαλώνουμε; Τι ξεχνάμε με τα χρόνια και τις πολλές υποχρεώσεις μας; Πατρίδα είναι οι αναμνήσεις και τα παιδικά μας χρόνια;

Κι οι μυρωδιές, οι εικόνες, τα μικρά καθημερινά πράγματα τι ρόλο παίζουν στη ζωή μας;

Ένα ταξίδι αναζήτησης, μια ιστορία που ακουμπά τον καθένα μας είναι τούτη η γραφή της Μαρίας Χρυσικού που θα σας κάνει να σκεφτείτε ιστορίες από εκείνο τον παλιό καλό καιρό, θα συγκινηθείτε και θα γεμίσετε μυρωδιές νοσταλγικές.

Ένα ταξίδι στο χρόνο, τη ζωή, τις εμπειρίες, τα πρόσωπα και τα μέρη που μας σημαδεύουν και μας θυμίζουν πολύτιμες στιγμές. Σαν φωτογραφικός φακός με ιδιαίτερα εσταντανέ που αποτυπώνονται για πάντα στην ψυχή και το μυαλό.

Λένε πως οι μυρωδιές είναι αυτό που μας μένει από ανθρώπους και πράγματα που έχουμε συναντήσει στο διάβα μας από την ώρα της γέννησής μας.

Αλήθεια είναι κι αν βάλουμε λίγο το μυαλό μας να θυμηθεί πρόσωπα, κάποιες μυρωδιές τους θα μας συντροφεύουν. 

Το βιβλίο…

Ο κύριος Ιάκωβος κάνει ένα ταξίδι στο παρελθόν μέσα από  μια ιδιαίτερη ιστορία που έχει σαν έναυσμα την…ρίγανη. Και μάλιστα την άγρια ρίγανη που είναι το βασικό συστατικό στο αγαπημένο του φαγητό, την φακή. Εκείνη την Παρασκευή που ο κύριος Ιάκωβος πήγε να γευματίσει στο εστιατόριο που συνήθιζε,  η αλλαγή του σεφ τον γέμισε με μια μικρή ανησυχία. Κι όταν το πιάτο του ήρθε στο τραπέζι κι αφού «ζύγισε» όλα τα υλικά κι ήταν όπως συνήθως, στη γεύση κάτι είχε αλλάξει. Κατάλαβε πως ο νέος σεφ δεν είχε βάλει άγρια ρίγανη στη φακή αλλά εκείνη …του εμπορίου. Ο κύριος Ιάκωβος σηκώθηκε με μιας και ανακοίνωσε σε όλους πως θα πάει ο  ίδιος να φέρει το αγαπημένο μπαχαρικό, χωρίς να χάσει ούτε μια στιγμή….

Το ταξίδι της αναζήτησης και των αναμνήσεων ξεκινά…

Πρώτα πήγε στην αποθήκη μπαχαρικών του Μπαχτιάρ που υπήρχε από το 1922! Στην επιβεβαίωση του ιδιοκτήτη για την προσωρινή έλλειψη του μπαχαρικού ο επόμενος προορισμός ήταν να πάει στο βουνό «Αραπέλια». Έπρεπε να πάρει το λεωφορείο γιατί το ταξίδι ήταν μακρύ και πολύωρο, τόσο που θα προλάβαινε να πάρει κι έναν υπνάκο. Φτάνοντας και μην ξέροντας που να βρει την άγρια ρίγανη ακολούθησε τις οδηγίες του λεωφορειατζή και πλησίασε έναν ναύαρχο που οδηγούσε ένα ποδήλατο σαν να ήταν  το καράβι που είχε κάποτε…

Και το ταξίδι της αναζήτησης γίνεται πιο συναρπαστικό όταν  ο ναύαρχος του επισημαίνει πως ψάχνει να βρει «τη χαρά του βουνού», δείχνοντας του ένα μονοπάτι και δίνοντάς του για  δώρο δύο καρύδια. Τα τρώει σχεδόν αμέσως και αφήνει τα καρυδότσουφλα σε ένα θάμνο.  

«Ο κύκλος της ζωή πρέπει να συνεχίζεται!» έλεγε κάποτε πριν πολλά πολλά χρόνια ο παππούς του και εκείνη η γεύση και η κίνησε τον πήγε πίσω στην παιδική του ηλικία.

Ένας μελισσοκόμος θα του δώσει ψωμί για το δρόμο πασπαλισμένο με ζάχαρη…

Ο Γιάννης ο κοτοπουλάς  που θα τον πάρει στο φορτηγό του θα τον κεράσει πετροκέρασα…

Από το μονοπάτι που θα συνεχίσει και την λάμψη του ήλιου πάνω στη ρίγανη θα γεννηθεί άλλη μια ανάμνηση

Και τότε θα καταλάβει…΄

Αυτό το ταξίδι αναζήτησης  είναι μοναχικό…

Έχει σταθμούς, μικρές βοήθειες, ανηφόρα και πολλές θύμησες…

Έχει πολύ εσωτερικό ψάξιμο για να καταλάβει κάποιος πως τα σημαντικά στη ζωή είναι τα απλά και καθημερινά πράγματα. Είναι οι άνθρωποι που μας μεγάλωσαν, είναι η οικογένεια μας, οι ρίζες, οι όμορφες στιγμές που μοιραζόμαστε.

Το βιβλίο έχει εικονογραφήσει η Zafouko Yamamoto με χρώματα που σε παραπέμπουν στη φύση και στον παλιό καιρό.

Υπέροχη ιστορία, γεμάτη νοσταλγία, περιπέτεια και αισθήσεις.

Να το ψάξετε και διαβάστε εδώ ένα μικρό απόσπασμα : https://www.patakis.gr/product/676728/vivlia-paidika--efhvika-paidikh-neanikh-logotexnia/To-taksidi-ths-agrias-riganhs/


Δημοσιεύτηκε στο Cretalive.gr στις 23 Μαρτίου 2024 : Εδώ!

 

Το περίεργο μαξιλάρι* …στα Παραμύθια του Σαββάτου!

Της Ελένης Μπετεινάκη

*Το περίεργο μαξιλάρι, Μισέλ Φάις, εικ: Ντανιέλα Σταματιάδη, εκδ. Πατάκη

Που πάνε τα όνειρα όταν ξυπνάμε;

Το έχετε σκεφτεί ποτέ; Κι αν ναι, ποια είναι η δική σας απάντηση;

Ο Μισέλ Φάις γράφει μια ιστορία γεμάτη φαντασία, χιούμορ, δύσκολα, εύκολα, αλήθειες και συγκινητικά μονοπάτια και μας τα παρουσιάζει σε ένα βιβλίο πολύ ιδιαίτερο με τις ζωγραφιές της Ντανιέλας Σταματιάδη.

Αλλά πάμε να πάμε να δούμε που πάνε τα δικά του τα όνειρα κι ίσως σε κάποια από αυτά τα «μέρη» να συναντιούνται και με τα δικά μας.

Ο Ερμής, ο άσπρος γάτος πιστεύει πως τα όνειρα πάνε κατευθείαν στην κοιλιά μας. Και το δείχνει με πολύ παράξενο τρόπο. Ένα μπλε ποδήλατο λέει πως τα όνειρα γίνονται αέρας. Και το δείχνει κρύβοντάς τα μάτια του κοριτσιού με ένα κόκκινο κασκόλ. Έχετε ρωτήσει ποτέ την ξύλινη καρέκλα του γραφείου σας αν ξέρει που πάνε τα όνειρα; Τολμήστε το και ίσως εκπλαγείτε με την αντίδρασή της. Ταρακουνιέται σαν να γίνεται σεισμός και πιστεύει πως τα όνειρα επιστρέφουν πάντα στο μέρος απ΄όπου ξεκίνησαν. Και πόσους ακόμα δεν ρώτησε το κορίτσι μας. Ένα ρομπότ, τον κύριο Σίμο τον δάσκαλο του τζούντο, την κυρία Ελισάβετ που είναι καθηγήτρια πιάνου. Εκείνη λέει πως γίνονται όλα μουσική. Το πιο δύσκολο μέρος που πάνε τα όνειρα ίσως να΄ναι εκεί που πιστεύει ο Μιχάλης. Ο μπαμπάς του σκοτώθηκε στον πόλεμο, όχι σκοτώνοντας κι ο ίδιος, αλλά επειδή έτυχε να είναι σε λάθος σημείο, σαν πολεμικός ανταποκριτής.

Συγκίνηση μεγάλη η ζωγραφιά του Μιχάλη, αλλά δεν θα σας την μαρτυρήσω. Θα το διαβάσετε και θα δείτε.

Ούτε η Δώρα, η αδελφή της,  καταλάβαινε που πάνε τα όνειρα.

Κι αρχίσαν οι απορίες του κοριτσιού για τους άστεγους και αν αυτό που ζουν μοιάζει με όνειρο. Για τις αντιδράσεις των μεγάλων. Για την Μέλι από την Μαλαισία που έχει σιδερώσει χιλιάδες μαξιλάρια στη ζωή της. Και τότε σιγουρεύτηκε πως ίσως εκείνη να ήξερε που πάν όλα τα όνειρα που «βλέπουν» οι άνθρωποι.

Μήπως γνώριζε περισσότερα  η κ. Αθηνά που ήταν ξεναγός και μιλούσε πολλές γλώσσες και κρατούσε και σημειώσεις από την ώρα που ξυπνούσε;

Τελικά ο πιο πιστός φίλος του κοριτσιού, ο καφέ αρκουδάκος αγκαλιάς, είχε την πιο σοφή απάντηση. Συμφωνώ κι εγώ!

Μια ιστορία γεμάτη όνειρα κι αλήθειες. Όνειρα για κλειστά και ανοιχτά μάτια. Όνειρα ζωής, ελπίδας, χαράς και λύπης. Μεγάλα συμπεράσματα από μικρούς ανθρώπους. Φαντασία, συναίσθημα, σκέψεις.

Ένα βιβλίο που θα χαρίσει πολλές πολύτιμες στιγμές και σκέψεις αξιοποιώντας το σε μια σχολική τάξη. «Που πάνε τα όνειρα όταν ξυπνάμε;» Σπουδαία ερώτηση που φέρνει ατελείωτες συζητήσεις και ζωγραφιές.

Φιλοσοφικό το ερώτημα για μικρούς ανθρώπους που ίσως να έχουν και την σωστή άποψη και ερμηνεία. Αν υπάρχει βέβαια σωστή ή λάθος απάντηση που γίνεται σεβαστή γιατί κάνεις μάλλον δεν έχει απαντήσει αυτό το ερώτημα ποτέ.

Αρκετά ευφάνταστη ιδέα του Μισέλ Φάις που μέσα από «Το περίεργο μαξιλάρι» του, βάζει τα παιδιά να αναρωτηθούν για τα σπουδαία και πολύτιμα της ζωής.

Σύμβολο το μαξιλάρι, ύπνου και ονείρου. Μικρές και καθημερινές ιστορίες με μεγάλες αλήθειες, όπως εκείνη με τον άστεγο και την οικιακή βοηθό, Μέλι. Σοβαρά κοινωνικά θέματα για «μικρά αυτιά» και όπως τα αντιλαμβάνονται οι μικροί άνθρωποι που θα έπρεπε μάλλον να τους ακούσουμε κι εμείς οι μεγαλύτεροι.

Το βιβλίο έχει εικονογραφηθεί από την πολυβραβευμένη κι αγαπημένη Νταντέλα Σταματιάδη, δίνοντάς του  ακόμα μεγαλύτερη πνοή στο …όνειρο!

Αγαπημένη εικόνα: Στη σελίδα 19. Το σπίτι του Κανένα!

Να το αναζητήσετε, αξίζει να διαβαστεί και να το συζητήσετε πολύ με τα παιδιά σας…

Δείτε εδώ μερικές εικόνες του : https://www.patakis.gr/product/677970/patakis-nees-kuklofories-ana-kathgoria-paidika--efhvika/To-periergo-maksilari/


Δημοσιεύτηκε στο Cretalive.gr στις 10 Μαρτίου 2024 : Εδώ!

Δευτέρα 18 Μαρτίου 2024

H ιστορία του χαρταετού!

Επιμέλεια κειμένου : Ελένη Μπετεινάκη

« …Όποιος δεν έπαιξε ποτέ του χαρταετό, δεν κοίταξε όσο χρειάζεται ψηλά. Όποιος δεν ένοιωσε την αντίσταση του μεγάλου σπάγκου, δεν εκατάλαβε την δύναμη του αέρα. Κι όποιος δεν εφώναξε με την ευθύνη και την πρωτοβουλία του παιδιού που βλέπει να κινδυνεύει στο ψηλό μετεώρισμά του ο αετός, δεν ένοιωσε τη χαρά του να τα βγάζεις πέρα μόνος σου με τη Φύση… »   Δημήτριος Λουκάτος.

Η ιστορία του χαρταετού  χάνεται στα βάθη των αιώνων. Είναι η αίσθηση της ελευθερίας, της χαράς και της δύναμης. Είναι το πιο αγαπημένο παιχνίδι για την Καθαρή Δευτέρα. Είναι ένας τρόπος που θέλει  όλη την οικογένεια να συμμετέχει σ αυτήν την πρωτόγνωρη χαρά και ο καθένας να έχει το μέρτικό του στο πέταγμα…

Με μια μικρή αναδρομή στο χρόνο θα δούμε  πως ξεκίνησε η κατασκευή και η ιστορία του χαρταετού.

 
H πιο « παλιά» πληροφορία που υπάρχει για την ύπαρξη του χαρταετού  είναι αυτή του  4ου  αιώνα  π.Χ., όταν ο  μαθηματικός  και  αρχιμηχανικός  Αρχύτας  (440-360 π.Χ.), από  τον  Τάραντα  της  Νότιας  Ιταλίας, καλός  φίλος  του  Πλάτωνα  και  οπαδός  του  Πυθαγόρα, χρησιμοποίησε  στην  αεροδυναμική  του  τον  χαρταετό  και  λέγεται  ότι  ήταν  ο  εφευρέτης  του. Ο  Αρχύτας  θεωρείται  ο  τελευταίος  αλλά  και  ο  σημαντικότερος  των  Πυθαγορείων. Κείμενα  του  Αρχύτα  λένε  ότι  μελέτησε  και  ο  Γαλιλαίος. Υπάρχει και ελληνικό αγγείο της κλασικής εποχής με παράσταση κόρης, η οποία κρατά στα χέρια της μια μικρή λευκή σαΐτα δεμένη με νήμα, έτοιμη να την πετάξει.
Πιθανότατα βέβαια, τα πειράματα ή τα παιχνίδια των Αρχαίων Ελλήνων με τους "αετούς" θα πρέπει να γίνονταν με πανί τουλάχιστον ως το Μεσαίωνα, καθώς η χώρα μας δεν διέθετε σε αφθονία το χαρτί.

Όλα ξεκίνησαν το 1000 π.Χ. στην Κίνα. Ο πρώτος χαρταετός με μορφή δράκου εφόσον είναι και το ιερό σύμβολο της Κίνας, ήταν φτιαγμένος από μετάξι και μπαμπού, από τους φιλόσοφους Mozi και Luban. Κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Χαν, ένας στρατηγός χρησιμοποίησε έναν χαρταετό μ’ έναν ιδιαίτερα έξυπνο και ενδιαφέροντα τρόπο. Προκειμένου να καταλάβει με τον στρατό του ένα παλάτι, έπρεπε να σκάψει ένα υπόγειο τούνελ. Μη γνωρίζοντας, όμως, το μήκος που θα έπρεπε να έχει το τούνελ, πέταξε τον χαρταετό έως πάνω από το παλάτι, κρατώντας την άκρη του νήματος στο σημείο απ όπου θα ξεκινούσε το τούνελ, και έτσι έκανε τους απαραίτητους σχετικούς υπολογισμούς.
Παλαιότερα, στην Κίνα, στην Κορέα και στην Ιαπωνία, πίστευαν ότι οι χαρταετοί είχαν τη δυνατότητα να διώχνουν τα κακά πνεύματα, γι’ αυτό και το πέταγμά τους, ακόμη και σήμερα, προϋποθέτει ολόκληρη τελετουργία. Σύμφωνα με κάποια παράδοση μάλιστα, μια νύχτα ένας Ιάπωνας στρατηγός πέταξε πάνω από το στρατόπεδο των εχθρών του έναν χαρταετό γεμάτο κουδούνια, με αποτέλεσμα οι εχθροί να νομίσουν ότι τους επιτέθηκαν τα κακά πνεύματα και να το βάλουν στα πόδια.
- Ο αυτοκράτορας της Κίνας Γουέν Χσουν έκανε πειράματα πτήσεων με αετούς φτιαγμένους από μπαμπού, χρησιμοποιώντας για επιβάτες τους κρατούμενούς του. Οι τυχεροί που επιζούσαν κέρδιζαν την ελευθερία τους

Μετά ταξίδεψε, στην Κορέα, την Ινδονησία, τη Μαλαισία, στην Ιαπωνία και τα τέλη του 13ου αιώνα από τον Μάρκο Πόλο στη μεσαιωνική Ευρώπη!

Η ιστορία του χαρταετού έχει βαθιές ρίζες στην αρχαία Κίνα ξεπερνώντας τα 2.400 χρόνια ζωής. Αρχικά, βέβαια, υλικό κατασκευής των χαρταετών δεν υπήρξε το χαρτί, αλλά το ξύλο. Οι λαοί της Ανατολής χρησιμοποιούσαν τους χαρταετούς σε μαγικές τελετές, θρησκευτικές εκδηλώσεις και σε τελετουργίες για τον εξορκισμό του κακού. Πίστευαν ότι όσο ψηλότερα ανεβεί ο αετός τόσο πιο τυχεροί θα είναι.
Τα νεότερα χρόνια, πολλές λεπτομέρειες για την παρουσία του χαρταετού στη Γηραιά Ήπειρο έχουμε το 1450 στη Γερμανία και το 1606 στην Ισπανία. Στη δεύτερη περίπτωση, ένας κληρικός αναφέρει στο ημερολόγιό του ότι χρησιμοποιούσαν τον χαρταετό σαν παιχνίδι χαράς την ημέρα του Πάσχα.
Το 1749 ο Σκωτσέζος μετεωρολόγος Alexander χρησιμοποίησε χαρταετούς με θερμόμετρα, προκειμένου να καταγράψει και να μελετήσει τις θερμοκρασιακές μεταβολές σε μεγάλο υψόμετρο.
Το 1752 στην Αμερική ο Βενιαμίν Φραγκλίνος εκτέλεσε το διάσημο πείραμά του, διαπιστώνοντας με τεχνητό αετό τον ηλεκτρισμό της ατμόσφαιρας και του κεραυνού, οπότε και κατασκεύασε το αλεξικέραυνο.
Τα χρόνια 1799-1809, ο σερ George Cayley άρχισε να πειραματίζεται με τους χαρταετούς, προκειμένου να κατασκευάσει μια μηχανή που να έχει τη δυνατότητα να μεταφέρει ανθρώπους στον αέρα. Και τα κατάφερε. Το 1853 πέτυχε να πετάξει το πρώτο ανεμοπλάνο, που μπόρεσε να σηκώσει το βάρος ενός ατόμου για σαράντα ολόκληρα δευτερόλεπτα.
Το 1833 ένας Βρετανός, αυτή τη φορά, μετεωρολόγος, χρησιμοποίησε τους χαρταετούς για να ανυψώνει ανεμόμετρα, ώστε να καταγράφει και να μελετά τις ταχύτητες των ανέμων στα διάφορα υψόμετρα
Το 1880 ο Αυστραλός Hargrave σχεδίασε έναν τεράστιο αετό για μετεωρολογικές παρατηρήσεις.
Υπάρχει προφορική παράδοση που αγγίζει τα όρια του μύθου, ότι τη μεγάλη γέφυρα του Νιαγάρα την άρχισαν, ρίχνοντας απέναντι με χαρταετό το πρώτο σχοινί.
Μια από τις πιο εντυπωσιακές γιορτές με χαρταετούς που ''χορεύουν'' στους αιθέρες πραγματοποιείται εδώ και χιλιάδες χρόνια στη Βόρεια Ινδία, για την υποδοχή της άνοιξης, με εντυπωσιακές τελετές που έχουν τις ρίζες τους στην ινδουιστική μυθολογία. Για τον ίδιο λόγο, στη Λαχώρη του Πακιστάν κάθε Φεβρουάριο γίνονται πανηγυρικές εκδηλώσεις, που επαναφέρουν στη μνήμη παγανιστικές συνήθειες του παρελθόντος.
Ο Χαρταετός έφθασε στην Ελλάδα πρώτα από τα λιμάνια Ανατολής (Σμύρνη - Χίο -Κωνσταντινούπολη ), τα λιμάνια της Επτανήσου, της Σύρας, των Πατρών και ακολούθησαν τα αστικά κέντρα, όπου μπορούσε κανείς να αγοράσει σπάγκο και χρωματιστό χαρτί. Η κατασκευή ενός χαρταετού σήμερα είναι σχετικά εύκολη υπόθεση καθώς υπάρχουν όλα τα τεχνικά μέσα.
Στην Ελλάδα το πέταγμα του χαρταετού είναι μέρος των εθίμων της Καθαράς Δευτέρας και συγκεκριμένα του υπαίθριου εορτασμού της , τα λεγόμενα κούλουμα. Ο σκελετός των χαρταετών κατασκευάζεται είτε από ελαφρύ ξύλο είτε από πλαστικό, ενώ το μέρος που φέρνει αντίσταση στον αέρα από πλαστικό φύλλο ή χαρτί. Σημαντικά σημεία του χαρταετού για επιτυχημένο πέταγμα είναι: τα ζύγια της καλούμπας, τα ζύγια της ουράς, το μέγεθος της ουράς.

ΠΗΓΕΣ :
istorikathemata.com
ektiesthisi.blogspot.com
« Πασχαλινά και της Άνοιξης»,Λουκάτος Δημήτρης, 1980
Wikipedia.gr
Tvxs.gr


















Κυριακή 17 Μαρτίου 2024

Η Ιστορία της λαγάνας!

 

«Είτα ευθύς έβγαινεν από την επάνω πόρταν του μαγαζιού, την προς τον μαχαλάν, διήρχετο τον λιθόστρωτον δρομίσκον, κι έφθανεν εις τον φούρνον του Μπάρμπα-Μάρκου του Βούργαρη. Εκεί είχε βαλμένον πάντοτε το τακτικό του γιουβέτσι της ημέρας, το οποίον ήτο έτοιμον περί τας δώδεκα της μεσημβρίας. Εστρώνετο επάνω εις τον σοφάν σταυροπόδι, σιμά στο «κεπένι» του φούρνου, έπαιρνε μισό ψωμί ή κατά προτίμησιν δύο λαγάνες, έτρωγεν όλον το γιουβέτσι, έπινε μισήν οκάν κρασί, και «το έπαιρνε δίπλα», ή επάνω εις τον σοφάν του φούρνου ή εις την παγκέτταν της γειτονικής ταβέρνας, κι εροχάλιζε πολύ γοερά, επί δύο ώρας και μισήν, το θέρος, ή μόνον επί μίαν ώραν τον χειμώνα.» Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

Είναι το καθιερωμένο ψωμί της Καθαρής Δευτέρας, όμως παλαιότερα ήταν και το ψωμί της καθημερινότητας των απλών ανθρώπων  όπως τόσο παραστατικά αναφέρει στο παραπάνω απόσπασμα ο Αλ. Παπαδιαμάντης.

Η ιστορία της λαγάνας, λέει, πως είναι ο άρτος ο αζύμωτος που παρασκευάζεται χωρίς προζύμι. Συναντούμε τέτοιους «άρτους» από τα πολύ παλιά χρόνια, στις Γραφές ακόμα. Χρησιμοποιήθηκε σαν έδεσμα από τους Ισραηλίτες κατά τη νύχτα της Εξόδου τους από την Αίγυπτο υπό την αρχηγία του Μωυσή. Στη συνέχεια  επιβαλλόταν από το Μωσαϊκό Νόμο για όλες τις ημέρες της εορτής του Πάσχα, μέχρι που ο Χριστός στο τελευταίο του Πάσχα ευλόγησε τον ένζυμο άρτο.

Αν πάμε και πιο παλιά, από  τα πρώιμα χρόνια της αρχαιότητας θα δούμε πως η λαγάνα είναι μέρος της διατροφικής παράδοσης . Ο Αριστοφάνης στις “Εκκλησιάζουσες” λέει “Λαγάνα πέττεται” δηλαδή «Λαγάνες γίνονται». Και  όσοι έχουν ασχοληθεί με τον Αριστοφάνη λένε πως η λαγάνα που αναφέρει είναι άρτος με λάδι. Την συναντάμε και με την ονομασία πόπανα που είναι άρτος επίπεδος που προσφερόταν σαν θυσία στους θεούς και το αποκαλούσαν και λάγανα. Ο  Οράτιος στα κείμενά του αναφέρει τη λαγάνα ως “Το γλύκισμα των φτωχών”.

Γνωστή είναι και η ονομασία Πλακουντάρια  και μάλιστα «καπυρώδη» δηλ, αποξηραμένα, ψωμί  φτιαγμένο από σιμιγδάλι, ίσως,  και τηγανισμένο σε λάδι. Ονομάζεται  και αρτολάγανα και πάντα ήταν φτιαγμένη με αλεύρι καλής ποιότητας, κρασί, πιπέρι, μέλι, και γάλα.

Για την ετυμολογία της λαγάνας δεν υπάρχουν επιφυλάξεις, προέρχεται από το αρχαίο λάγανον.

Το λάγανον ανάγεται σε θέμα λαγ- από αμάρτυρο επίθετο λάγος που θα πει χαλαρός, απ’ όπου και λαγαρός ή λάγνος Το βρίσκουμε π.χ. στους Εβδομήκοντα, όπου τα λάγανα δεν ταυτίζονται με τα άζυμα ψωμιά (άρτους αζύμους πεφυραμένους εν ελαίω και λάγανα άζυμα κεχρισμένα εν ελαίω, στην Έξοδο).

Η λαγάνα είναι  άρρηκτα δεμένη στους νεότερους χρόνους με το ψωμί της Καθαρής Δευτέρας. Συνήθως ζυμώνεται και «πατιέται» με τα χέρια μόνο, για να γίνει επίπεδη. Και  έτσι την επόμενη της τελευταίας Κυριακής των Απόκρεων, της Τυρινής,  έχει την τιμητική της.

Την μέρα αυτή λοιπόν που ο άνθρωπος  καθαρίζει την ψυχή και το σώμα του για να φτάσει στο τέρμα δηλαδή  στο Πάσχα και να αναστηθεί ξανά με την Ανάσταση του Κυρίου, το ψωμί, το «σώμα» του Χριστού κατά τα  εκκλησιαστικά κείμενα είναι το βασικό έδεσμα. Κι επειδή έπρεπε να διαφέρει από αυτό των υπόλοιπων ημερών  της έδιναν και ένα ιδιόμορφο σχήμα, αυτό της λεγόμενης  κυρα-Σαρακοστής”, που παριστάνει μια μακριά γυναίκα που έχει ένα σταυρό στο κεφάλι. Φτιάχνεται από ζυμάρι, αλάτι, αλεύρι και νερό που δεν έχει στόμα για να μην μιλάει και να κουτσομπολεύει όλες τις μέρες που κρατούσε η νηστεία μέχρι το Πάσχα. Έχει επτά πόδια όσες και οι εβδομάδες μέχρι το Μεγάλο Σάββατο όπου το έκρυβαν σε ένα ξερό σύκο ή σε ένα καρύδι και όποιος το έβρισκε ήταν ο τυχερός της επόμενης χρονιάς. Τα χέρια της είναι σταυρωμένα σαν να προσεύχεται και η ποδιά της γεμάτη με νηστήσιμα φαγητά. Τα πιο παλιά χρόνια την κρεμούσαν στο ταβάνι ή δίπλα στο εικονοστάσι και χρησίμευε σαν ημερολόγιο.

Επιμέλεια κειμένου : Ελένη Μπετεινάκη

ΠΗΓΕΣ:

Το ψωμί των Ελλήνων και τα γλυκίσματα, Νίκος και Μαρία Ψιλάκη, εκδ. Καρμάνωρ


Ελληνικές Γιορτές και έθιμα της Λαϊκής Λατρείας, Γ.Α. Μέγας, εκδ. Εστία

 

Τρίτη 12 Μαρτίου 2024

Ο θυμός του Όουεν Μακ Λάφλιν …στα Παραμύθια του Σαββάτου!

Της Ελένης Μπετεινάκη

Μια μικρή χελώνα που θέλει να κάνει πολλά πράγματα την ημέρα της αλλά ξεκινώντας την και προσπαθώντας να σκαρφαλώσει σε μια πέτρα, πέφτει ανάσκελα με το καβούκι της στο έδαφος και τα πράγματα δυσκολεύουν. Η χαρά της περιορίζεται και δεν ξέρει πως να αντιδράσει. Τότε αρχίζουν οι συμβουλές των περαστικών και των φίλων. Το κουνέλι της προτείνει να κάνει ότι και αυτό, δηλαδή να σκάψει. Η αλεπού της προσφέρει μια παλιά μπότα για να …γελάσει. Ο σκαντζόχοιρος μια αγκαλιά. Όμως τίποτα δεν μπορεί να την βοηθήσει και να καταπραΰνει τον θυμό της.  Η κουκουβάγια δίνει συμβουλές στον σκαντζόχοιρο για να προσπαθήσει να την βοηθήσει, να μπει στη θέση της. Και τότε μια μικρή απλή και αστεία λεξούλα θα κάνει το θαύμα και όλα στη ζωή και των δύο μικρών ζώων θα αλλάξουν.

Μια ακόμα υπέροχη ιστορία του Όουεν Μακ Λάφλιν γεμάτη συναισθήματα. Ο Θυμός μπορεί να προκληθεί μέσα σε μια στιγμή και να φέρει αναστάτωση τόσο στον παθόντα όσο και στον περίγυρό του. Εδώ χρειάζεται η σωστή διαχείριση και από κοντινά άτομα  ώστε να μπορέσει να  καταλαγιάσει. Μια κουβέντα, μια μικρή κίνηση, ένα άγγιγμα, ίσως. Πάντα βοηθάει η εν συναίσθηση, η μερική απόσταση  και η  ψύχραιμη στάση. Ο Θυμός περνάει και νέα συναισθήματα  έρχονται στην επιφάνεια. Το Μαζί κάνει πάντα την διαφορά.

Το βιβλίο έχει εικονογραφηθεί από την Πόλι Ντάνμπαρ με υπέροχα σκίτσα και με απαλή χρωματική παλέτα προσδίδοντας ίση ή και μεγαλύτερη αξία στο μοναδικό κείμενο.

Ξεφυλλίστε εδώ τις πρώτες του σελίδες : https://www.metaixmio.gr/el/products/%CE%BF-%CE%B8%CF%85%CE%BC%CE%BF%CF%82-eoin-mclaughlin




Δευτέρα 11 Μαρτίου 2024

Οχ κιτρίνισα… στα Παραμύθια του Σαββάτου!

Της Ελένης Μπετεινάκη

Ποτέ δεν είχα φανταστεί τον Φόβο σαν ένα μικρό κατακίτρινο μαϊμουδάκι! Κι όμως αν το καλοσκεφτεί κανείς μόνο ένα τέτοιο ζωάκι θα προσκολλιόταν με αυτόν τον ιδιαίτερο  τρόπο πάνω σου. Κάτι σαν βδέλλα, κάτι σαν κόλλα ελαστική, κάτι σαν βεντούζα που δεν φεύγει πάρα μόνο αν κάποιος την τραβήξει με τεράστια δύναμη.

Η Σοφία είναι ένα μικρό κορίτσι που μια μέρα χωρίς καλά καλά να το καταλάβει απόκτησε ένα μόνιμο «παράσιτο» ή μήπως συγκάτοικο και κολλητό. Λίγο μεγάλο βέβαια, αφού έμοιαζε με μαϊμού και μάλιστα κίτρινη. Στην αρχή χαιρόταν που είχε κολλήσει πάνω της γιατί νόμιζε πως έτσι του πρόσφερε προστασία και φροντίδα. Γι αυτό όταν γινόταν κάτι έβαζε μπροστά το μαϊμουδάκι πως τάχα εκείνο φοβόταν ή ήθελε κάτι,  και τής γίνονταν όλα τα χατίρια.  Αν για παράδειγμα έπεφταν κεραυνοί, εκείνη έλεγε στον μπαμπά της πως το μαϊμουδάκι της τους φοβόταν κι έτσι πήγαινε και ξάπλωνε μαζί με τους γονείς της στο κρεββάτι τους.

Με τον καιρό όμως κι εκείνη άρχισε να κουράζεται από το βάρος του που ολοένα και μεγάλωνε. Άσε που όλοι της έλεγαν να μην σκύβει αλλά να κρατά ίσιο το κορμί και πιο πολύ την πλάτη της.

Παρόλα αυτά συνέχιζε να κάθεται μαζί του στο σχολείο, ακόμα και στο διάλλειμα μια κι εκείνο φοβόταν να παίξει οποιοδήποτε παιχνίδι.

Μια μέρα όμως συνέβη κάτι πολύ παράξενο. Η Σοφία είχε πάει στο σούπερ μάρκετ με τον μπαμπά της. Φυσικά είχε μαζί της και το  μαϊμουδάκι που δεν την άφηνε να απολαύσει τα ψώνια της μιας και φοβόταν όλους τους ανθρώπους που συναντούσε. Είχαν φτάσει στο ταμείο σε μία ατελείωτη ουρά και η μικρή Σοφία για να μην βαριέται άρχισε να μετράει …τους ανθρώπους. Χωρίς να το καταλάβει «έφτασε» στο ράφι με τις σοκολάτες  με το βλέμμα της. Σαν σιγουρεύτηκε πως μέχρι να έρθει η σειρά του  μπαμπά της να  πληρώσει είχε ακόμα πολύ χρόνο,  έτρεξε σαν αστραπή να πάρει την αγαπημένη της σοκολάτα με φράουλα από το ράφι.

Όμως μάλλον άργησε και όταν επέστρεψε, ο μπαμπάς της δεν ήταν εκεί που τον είχε αφήσει. Τώρα το μαϊμουδάκι την έσφιγγε πολύ δυνατά κι η Σοφία έπρεπε κάτι να κάνει. Για πρώτη φορά ύψωσε την φωνή της και ένιωσε μια δύναμη να βγαίνει από μέσα της.

Αυτό ήταν… Μια μικρή αλλαγή φέρνει πάντα μια ακόμα πιο μεγάλη!

Η συνέχεια στην ολοκαίνουργια ιστορία της Χριστίνας Αποστολίδη που θα σας συναρπάσει.

Μια ιστορία για τους φόβους και πως να τους αντιμετωπίσουμε. Μια ιστορία που περιγράφει με πολύ ευφάνταστο τρόπο και με ιδιαίτερη πλοκή,  το άγχος και τις φοβίες των παιδιών, που δεν είναι και λίγες. Λόγος αβίαστος, σενάριο ταινίας μικρού μήκους η ιδέα και η ιστορία, καλογραμμένη και γεμάτη συμβολισμούς.

Το κίτρινο χρώμα πάντα μας παραπέμπει στον φόβο. Η δε μαϊμού με τα μακριά της χέρια γαντζώνεται όπου μπορεί και με δυσκολία εγκαταλείπει τον μεταφορέα της.

Το βιβλίο είναι το τρίτο της σειράς των αρνητικών συναισθημάτων που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Μίνωας και αυτή η εικονογράφηση όπως και τα προηγούμενα δύο ( Οχ πρασίνισα και Οχ κοκκίνησα) υπογράφει ο Γιάννης Σκουλούδης.

Διαβάστε εδώ ένα μικρό απόσπασμα : https://minoas.gr/product/och-kitrinisa/


Και αναζητείστε το σε όλα τα βιβλιοπωλεία.

Όσοι από σας ζείτε στο Ηράκλειο Κρήτης αυτό το Σάββατο 2 Μαρτίου 2024 στις 12.00 το μεσημέρι η Χριστίνα Αποστολίδη παρουσιάζει για πρώτη φορά το βιβλίο της σε μια δια δραστική αφήγηση στο βιβλιοπωλείο : Sophistico by Greekbooks, στην οδό Έβανς 5.

Ελάτε να  ακούσουμε μια υπέροχη ιστορία και να βρούμε τρόπους να διώξουμε τους φόβους μας πολύ μακριά.


 


Δημοσιεύτηκε στο Cretalive.gr στις 2 Μαρτίου 2024, εδώ: https://www.cretalive.gr