Το βήμα που μπορώ!* … στα Παραμύθια του Σαββάτου!

 

Γράφει η Ελένη Μπετεινάκη

Ένα μικρό αγόρι που μπορεί να είναι το δικό σου παιδί, ή το παιδί μιας φίλης σου, είναι ο πρωταγωνιστής της ιστορίας της Φρόσως Φωτεινάκη. Ένα αγόρι που στο σχολείο δεν θέλει να  παίξει με τα άλλα παιδιά στην αυλή. Αισθάνεται μοναξιά και φόβο και του λείπει απίστευτα πολύ η μαμά του. Αγχώνεται συχνά όταν οι άλλοι τον κοιτούν, ειδικά όταν σκοντάφτει. Σκέφτεται πως μπορεί να τον κοροϊδεύουν. Και τα διαγωνίσματα στο σχολείο τον τρομάζουν. Εφιάλτες εμφανίζονται με μιας. Και τα παιδικά πάρτι τον φοβίζουν. Προτιμά κάτι τέτοιες στιγμές να γινόταν αόρατος. Βουνό για εκείνον κάθε τι που είναι καινούργιο. Άγχος για κάθε αποχωρισμό από την μαμά και τον μπαμπά, είτε λίγων ωρών ή και ημερών, αν φύγουν ταξίδι μακρινό.

Όμως σε αυτές τις δύσκολες ώρες στην καθημερινότητα του, στον φόβο, το άγχος, τη μοναξιά του μια φωνή εσωτερική του δίνει κουράγιο, δύναμη, άλλη οπτική γωνία και θάρρος να προσπαθήσει λίγο, ένα βήμα, όσο μπορεί …

Κι εκεί είναι πάντα το μυστικό. Στο μπορώ. Στο όσο. Στην πίστη. Στην αποδοχή της αδυναμίας που αμέσως γίνεται δύναμη.

Ένα πολύ ιδιαίτερο και ενδιαφέρον βιβλίο που θα αποτελέσει εργαλείο για γονείς, εκπαιδευτικούς και ανθρώπους που διαχειρίζονται καταστάσεις παιδικού άγχους, φόβου και άλλων συναισθηματικών διακυμάνσεων.
 

Η Φρόσω Φωτεινάκη σαν ψυχολόγος και ψυχοθεραπεύτρια η ίδια, ξέρει πολύ καλά να διαχειρίζεται τέτοιες φοβικές και αγχώδεις καταστάσεις. Σ αυτό το βιβλίο, μάς παρουσιάζει μια ιστορία που μπορούμε να δούμε σε κάποια σημεία της και τον δικό μας εαυτό, να ανατρέξουμε στην παιδική μας ηλικία και να θυμηθούμε περιστατικά που φόβιζαν κι εμάς. Θα μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε τους σημερινούς φόβους των παιδιών μας, να καταλάβουμε και να τα καθοδηγήσουμε.

Το παιδικό άγχος είναι πολύ συχνό φαινόμενο της εποχής μας και ολοένα αυξάνεται ακόμα και στις πολύ μικρές ηλικίες. Πέρα από τα σημάδια των καιρών, η αλήθεια είναι πως τα παιδιά καλούνται σήμερα περισσότερο από ποτέ να διαχειριστούν πολλά θέματα παραπάνω των δυνατοτήτων τους.  Οι γονείς που συχνά λείπουν λόγο πολύωρης εργασίας, οι καθημερινές τους υποχρεώσεις που ολοένα και αυξάνονται δημιουργούν καταστάσεις άγχους.  Για να  προσθέσουμε απώλειες, αλλαγές σπιτιού, πόλης, σχολείων, σωματική διάπλαση, έλλειψη αυτοπεποίθησης, απόρριψη,φόρτος εξωσχολικών δραστηριοτήτων, αυξάνουν τον φόβο και δημιουργούν πολλές συναισθηματικές διακυμάνσεις.

Η ουσιαστική βοήθεια, η δική μας,   είναι εκείνο το μικρό ταρακούνημα ή εφησυχασμός του «εγώ, είμαι εδώ» και της ενθάρρυνσης του «όσο  μπορείς».

Όλα τούτα γραμμένα απλά, καθημερινά, σε μια ιστορία που θα μας αγγίξει όλους. Γιατί αυτή η ιστορία είμαστε εμείς, τα παιδιά μας, τα δικά μας άγχη και η δική μας δύναμη.

Ένα βιβλίο γεμάτο συναισθήματα, θετικά, αρνητικά, θεραπευτικά…

Ένα βήμα τη φορά, ένα βήμα που μπορώ!

Παρότρυνση, εφησυχασμός, επικέντρωση στα θετικά στοιχεία του χαρακτήρα, ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και στήριγμα διακριτικό.

Πολύτιμη η βοήθεια της οικογένειας, του εκπαιδευτικού, του φροντιστή.

Μια μικρή αλλαγή φέρνει πάντα κάτι μεγάλο.
Ένα πολύ φροντισμένο και καλαίσθητο βιβλίο που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Ένα βιβλίο εικονογραφημένο από την Ντανιέλα Σταματιάδη όπως του πρέπει. Υπέροχες φιγούρες, και ζεστή παλέτα χρωμάτων, έντονη όπου χρειάζεται στις δυνατές του στιγμές.  Απίστευτη έκφραση προσώπων και κίνησης σωμάτων που πραγματικά «μιλούν». Η Ντανιέλα σε μια πολύ δυνατή, για μένα, εικονογράφηση, γεμάτη συμβολισμούς και συναίσθημα.

Εργαλείο για όλους τούτη η ιστορία, σας το έγραψα από την αρχή. Οδηγός ενθάρρυνσης, και συμπεριφοράς, λύσεων και ενδυνάμωσης.

Στο τέλος του βιβλίου θα βρείτε ένα πολύτιμο σημείωμα από την Φρόσω Φωτεινάκη για γονείς, εκπαιδευτικού και φροντιστές και  για θέματα όπως :

Τι είναι το άγχος και τις βασικές του κατηγορίες.

Πώς και ποιες είναι οι μορφές εκδήλωσης του παιδικού άγχους και πώς «το βήμα που μπορώ» θα φέρει τη λύση.

Σημαντικές προϋποθέσεις για να λειτουργήσουν τα βήματα της έκθεσης και πολύτιμες συμβουλές για όλους μας.

Ψάξτε το, πολύτιμο βιβλίο! :

*Το βήμα που μπορώ!, Φρόσω Φωτεινάκη, εικ: Ντανιέλα Σταματιάδη, εκδ. Διόπτρα

Ξεφυλλίστε εδώ μερικές σελίδες : https://www.dioptra.gr/vivlia/paidika/to-vima-pou-mporw?flipbook=open

Μάης ήρθε… μαγικός και πολύχρωμος!

Της Ελένης Μπετεινάκη

«Την τελευταία μέρα του Απρίλη μια μεγάλη αναστάτωση επικρατούσε στην αυλή της γιαγιάς. Από το ξημέρωμα φύτευε λουλούδια, βότανα  και πιο πολύ βασιλικούς. Βιαζότανε να γεμίσει τις γλάστρες κι ύστερα να τις μπογιατίσει να΄ναι όλα έτοιμα πριν βασιλέψει ο ήλιος το απόγευμα. Από την άλλη μέρα, την Πρωτομαγιά,  δεν ακουμπούσε κανένα φυτό, μόνο τους μιλούσε, όλη την ώρα, τα κανάκευε ,να μεγαλώσουν, να της ομορφύνουν την αυλή. 

Μια φορά θυμάμαι Κυριακή θα΄ταν,  κι η ίδια ιεροτελεστία, όπως κάθε χρόνο, 30 τ΄ Απρίλη,  είχε βάλει τη λειτουργία στο ραδιόφωνο  στη διαπασών… Όλη η γειτονιά άκουγε. Και σαν τόλμησα να ρωτήσω, να πω να το χαμηλώσουμε λιγάκι, εκείνη αποστομωτικά μου απάντησε πως … «Άστα να λειτουργηθούνε, να δυναμώσουνε, να χουνε την ευκή του παπά». Παράξενο μου φάνηκε αλλά τι να πω, γιαγιά ήταν  αυτή, αρχηγός όλων μας και όπως έλεγε η μαμά, εκείνη ήξερε τα πάντα. Η σοφή λοιπόν γιαγιά έφτιαχνε με ιδιαίτερη τέχνη τις γλάστρες της. Τα βασιλικά που θα πήγαινε στην Παναγιά, την γειτονόπουλα εκκλησιά μας, τα βαζε στις «καλές» γλάστρες, τις ακριβές, για να τηρήσει το έθιμο τον 15αυγουστο, που ήθελε την πιο περιποιημένη γλάστρα να΄ναι εκείνη της καλύτερης νοικοκυράς. Πόσες φορές μας είχε πει, ποτέ, ποτέ να μην φυτεύουμε τίποτα τον Μάη γιατί ήταν γρουσουζιά και θα μαραινόταν αμέσως. Το κράτησα  τούτο το  έθιμο, τη συνήθεια της και χθες βράδυ έφτιαξα κι εγώ τους δικούς μου βασιλικούς, να τους βρει το απόι του πρωινού  κι  ο Μάης στην γλάστρα την καλή, την πιο καλή, μόνο που δεν είχα ασβέστη να της βάλω και την άφησα άβαφτη με την υπόσχεση του χρόνου να τη στολίσω σωστά, όπως μού ορμήνευε…

Κι ύστερα σαν τέλειωνε η μέρα κι ερχόταν με όλα  τα χρώματα του δειλινού ζωγραφισμένα στο φουστάνι της η νύχτα, ξεκινούσαν οι πιο τρομακτικές και μαγικές ιστορίες της φαντασίας της γιαγιάς… Μας έλεγε πως τούτη την τελευταία βραδιά του Απρίλη οι μάγισσες τριγυρνούσαν πάνω στα βουνά και βάζανε νέα ξόρκια και μαγικά σε μέρη που μόνο εκείνες ξέρανε κι αλίμονο αν τις συναντούσε κανείς το ξημέρωμα. Μάγευαν μόνιμα όποιον έκλεινε το διάβα τους... Εγώ, πάλι για πολλά χρόνια πίστευα πως κι η γιαγιά Ελένη ήξερε που βρίσκονταν όλα εκείνα γιατί όλα της τα φαγητά, τα καλούδια, τα κεντίδια είχαν κάτι ξεχωριστό από τους άλλους κι άρα σίγουρα κάποιο από εκείνα τα ξόρκια θα ΄χε βρει και θα τη βοηθούσε.

Αργά πια και σαν μαγεμένοι τρέχαμε στα κρεββάτια μας γιατί την άλλη μέρα έπρεπε να σηκωθούμε πριν ακόμα χαράξει…Μόλις ο ήλιος ανέβαινε ένα καντάρι έπρεπε να φύγουμε για τα χωράφια.. Την πολλή δουλειά την είχαμε κάμει από την προηγούμενη μέρα. Τα κλήματα είχαν πλεχτεί σε έναν  πελώριο κύκλο τυλιγμένο με εφημερίδες και δεμένο με σπάγκο καλά, να μην ξεφεύγει τίποτα.

Μάς έδινε η μάνα δυο τρεις βελόνες σακοράφες να μην τσιμπιόμαστε, κλωστή χονδρή και μια λεπτή ζακέτα για την πρωινή δροσιά του κάμπου και η αναζήτηση ξεκινούσε. Κι όπως κατεβαίναμε, τρέχοντας, μύριζε όλος ο τόπος εκείνη την πικρή μυρωδιά της μαργαρίτας και ψάχναμε και μαζεύαμε  μόνο  αυτές που δεν τις είχανε τρυγήσει  οι μέλισσες, κι ήταν το χρώμα τους έντονο κίτρινο. Τις κόβαμε στην άκρη άκρη του κοτσανιού και τις περνάγαμε με την βελόνα μέσα στην κλωστή, φτιάχνοντας μακριές γιρλάντες – κολαϊνες – τις λέγαμε στο χωριό. Κι άρχιζαν οι αγώνες μεταξύ μας, ποιος θα μαζέψει τις πιο πολλές, τις πιο μεγάλες, ποιος θα φτιάξει πιο γρήγορα την γιρλάντα του και ποιο στεφάνι θα είναι το πιο όμορφο. Ο κάμπος είχε γεμίσει χρώμα. Μαργαρίτες, μαχαιρίδες και παπαρούνες παντού. Άραγε  να έφταιγε ό ήλιος ή η δική  μου μόνο φαντασία…Νόμιζα πως εκεί κάτω στην άκρη του κάμπου, ήταν  μια γυναίκα με ξέπλεκα μακριά μαλλιά. Το φόρεμα της ολόλευκο κι ανέμιζε με το φύσημα του αέρα όπως και τα μαλλιά της. Κάθε φορά, κάθε χρόνο την συναντούσαμε εκεί,  και την άλλη στιγμή χάνονταν κι έτρεχα με όση δύναμη είχαν τα μικρά, κοριτσίστικα πόδια μου να προλάβω, να δω από κοντά τούτη τη μορφή. Το μόνο που έβρισκα, σαν έφτανα ήταν, μικρές κατακόκκινες παπαρούνες  και χόρτα παραμερισμένα που έδειχναν το πέρασμα ανθρώπου ή μήπως εκείνης της νεραΐδας του κάμπου, που μέχρι και τα χρόνια της εφηβείας μου,  νόμιζα πως υπήρχε στ΄ αλήθεια. Κι έμοιαζε με την  ίδια την Άνοιξη που  έρχονταν κάθε χρόνο, την πρώτη μέρα του Μαγιού,  κι εξαφανιζόταν με το πρώτο φύσημα…

Όπως κι οι αναμνήσεις, οι εικόνες, τα λόγια του χθες που ευτυχώς ζουν μέσα μας ακόμα και κάτι τέτοιες στιγμές βγαίνουν στην επιφάνεια και …μοιράζονται!»

Σήμερα,  τα πράγματα έχουνε λίγο αλλάξει. Μόνο μια συνήθεια  παρέμεινε αναλλοίωτη στο χρόνο. Το στεφάνι του Μάη  και ας είναι αγορασμένο  από το ανθοπωλείο της γειτονιάς κι όχι από τις πρώτες κληματόβεργες του αμπελιού, του τότε. 

Για τα παρατηρήματα, τα έθιμα, τα όμορφα που γεμίζουν το καλαντάρι και τις μέρες του Μαΐου σας τα΄χω γράψει πολλές φορές αλλά σαν θέλετε να θυμηθούμε τι συνηθιζόταν κάποτε θα τα διαβάσουμε εδώ : https://zhtunteanagnostes.blogspot.com/2018/04/blog-post_30.html

Και πάμε όλοι να  σιγοτραγουδήσουμε εκείνο το παραδοσιακό τραγούδι, το must των δικών μας χρόνων:

Ο Μάιος μας έφτασε, εμπρός βήμα ταχύ

να τον προϋπαντήσουμε παιδιά στην εξοχή!

 

Καλό και μυρωδάτο μήνα!

 Πατρίδα λένε πως είναι όπου βρίσκεται η ψυχή!

Σε άλλες πατρίδες απόψε...

Σε άλλους ουρανούς...

Ωστοσο οι θύμησες παντού παραμένουν ζωντανές!

Και κάπως έτσι μας αποχαιρετά ο Απρίλης

 

Γάτος μεγάλος, γάτος μικρός* ...στα παραμύθια του Σαββάτου!

Γράφει η Ελένη Μπετεινάκη

Ήταν μια φορά κι ένα καιρό αλλά μπορεί και να συμβαίνει και στις μέρες μας, ένας πολύ μεγάλος γάτος, και στην άλλη σελίδα, ένας γάτος πολύ μικρός. Ο καθένας ανάλογα το μέγεθός του είχε προσαρμοστεί στα πράγματα και στις συνήθειες, όσες μπορούσε να κάνει ή να αντέξει. Στο μπολ του φαγητού, στο παιχνίδι, στο «κρεββάτι» του και στην τροφή που …κυνηγούσε. Και τότε ήταν που εμφανίστηκε εκείνο το σαμιαμίδι και ο μικρός γάτος αποφάσισε να το πιάσει οπωσδήποτε. Εκείνο φοβισμένο έτρεξε στο μεγάλο δέντρο, ο μικρός γάτος το ακολούθησε. Άρχισε να σκαρφαλώνει όλο και πιο ψηλά στην προσπάθειά του να το πιάσει. Έφτασε ίσαμε την κορυφή και η απεραντοσύνη του κόσμου τον έκανε να ξεχάσει τον αρχικό του σκοπό.  Έπιασε νέους φίλους και στην κουβέντα απάνω νύχτωσε. Τότε κατάλαβε πως θα ήταν πολύ δύσκολο να γυρίσει σπίτι του. Προσπάθησε να νιαουρίσει  για βοήθεια, αλλά λίγοι κοντινοί κάτοικοι του δέντρου τον άκουσαν. Κι όταν η φωνή από μέσα του βγήκε μεγάλη, τότε κι ο μεγάλος γάτος πλησίασε το μεγάλο δέντρο και με ηρεμία στη δική του φωνή και σωστές οδηγίες έκανε τον μικρό γάτο να επιστρέψει σώος και αβλαβής.

Μόνο μια Μεγάλη νύστα τον είχε πιάσει…

Μια μικρή ιστορία γραμμένη και εικονογραφημένη από την Sylvia Borando, που μιλάει για ένα τόσο μεγάλο θέμα. Αυτό της ανάπτυξης και της σταδιακής  ανεξαρτησίας. Όπως συμβαίνει και με τα μικρά παιδιά που βιάζονται να μεγαλώσουν και συχνά θέλουν να κάνουν πράγματα που δεν τα βοηθάει η σωματική τους διάπλαση, έτσι κι ο μικρός γάτος της ιστορίας μας, παρασυρόμενος από το άγνωστο και καινούργιο  φτάνει σε μικρό αδιέξοδο. Νιώθει φόβο και αδυναμία και χρειάζεται την προστασία και παρουσία ενός μεγαλύτερου.

Τα παιδιά συχνά, ξεχνούν από που και πώς ξεκίνησαν μια δραστηριότητα. Κουράζονται εύκολα, παρασύρονται και εύκολα περνούν από την μία κατάσταση στην άλλη. Θέλουν να μάθουν, να ανακαλύψουν, να γευτούν τα πάντα χωρίς να συλλογίζονται τυχόν συνέπιες ή κινδύνους.

Ο ρόλος των γονιών πρέπει πάντα να είναι συμβουλευτικός χωρίς θυμούς και επιπλήξεις όταν κάτι δεν γίνεται με τον τρόπο που εκείνοι γνωρίζουν, λόγω εμπειρίας και δικών τους ικανοτήτων. Με ηρεμία και σωστή καθοδήγηση πάντα, τα αποτελέσματα είναι σίγουρα τα προσδοκόμενα.

Μια απλή ιστορία με αγαπημένους ήρωες - ζώα  που θα βοηθήσει τα μικρά παιδιά να καταλάβουν την έννοια μεγάλος- μικρός και τις δυνατότητες – ικανότητες ανάλογα με την ηλικία τους.

Με επίσης απλή αλλά έντονη σε χρωματισμό εικονογράφηση σίγουρα θα τους κρατήσει το ενδιαφέρον.

Να το ψάξετε, ιδανικά από πολύ μικρές ηλικίες.

*Γάτος μεγάλος, γάτος μικρός, Silvia Borando, εκδ. Άμμος

https://ammoskids.gr/product/gatos-megalos-gatos-mikros/

Μιγκέλ Ντε Θερβάντες... 409 χρόνια από τον Θάνατό του!

«Ένα ατομικό αμάρτημα δεν είναι τόσο βλαβερό σ' αυτόν τον κόσμο, όσο μια δημόσια ασχήμια.» Μιγκέλ ντε Θερβάντες

409 χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από το θάνατο ενός από τους πιο πολυδιαβασμένους και γνωστούς συγγραφείς, του Μιγκέλ ντε Θερβάντες. Το διασημότερο μυθιστόρημά του, ο Δον Κιχώτης, συγκαταλέγεται στα κλασικά έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, μεταφρασμένο σε περισσότερες από εξήντα γλώσσες και έχοντας υποβληθεί σε συστηματική ανάλυση και κριτικό σχολιασμό από το 18ο αιώνα.

«Η αγάπη και ο πόλεμος είναι το ίδιο πράγμα... Και η στρατηγική και η τακτική το ίδιο εφαρμόσιμες και στα δύο.»

Ο Θερβάντες γεννήθηκε  πιθανώς στις 29 Σεπτεμβρίου του 1547, ενώ η βάπτισή του, όπως γνωρίζουμε από αρχειακά έγγραφα, πραγματοποιήθηκε στις 9 Οκτωβρίου. Λαμβάνοντας υπόψη την πρακτική της εποχής εκείνης να βαπτίζονται τα νεογνά λίγες μόνο ημέρες μετά τη γέννησή τους, καθίσταται πιθανό και το ενδεχόμενο να γεννήθηκε μία εβδομάδα αργότερα, κατά το μήνα Οκτώβριο. Σύμφωνα με το πιστοποιητικό της βάπτισής του, ως τόπος γέννησης του θεωρείται σήμερα με βεβαιότητα η ισπανική πόλη  Αλκαλά ντε Ενάρες, περίπου 30 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Μαδρίτης και ήταν οτέταρτος από τα συνολικά επτά παιδιά της οικογένειάς του. Τα νεανικά του χρόνια, για τα οποία διαθέτουμε ελάχιστες πληροφορίες, χαρακτηρίστηκαν από τις πολυάριθμες μετακινήσεις της οικογένειας σε διαφορετικές ισπανικές πόλεις. Τα παλαιότερα λογοτεχνικά έργα του χρονολογούνται το 1568, ενώ το πρώτο μυθιστόρημα του, Γαλάτεια, εκδόθηκε το 1585.

To 1569, ο Θερβάντες εγκαταστάθηκε στην Ιταλία, για λόγους που μέχρι σήμερα παραμένουν ασαφείς. Σύμφωνα με ένα διαδεδομένο ισχυρισμό, η φυγή του συνδεόταν με ένα επισήμως καταγεγραμμένο περιστατικό, κατά το οποίο τραυματίστηκε ένας πολίτης ονόματι Αντόνιο ντι Σιγκούρα. Όπως βεβαιώνεται από επίσημο έγγραφο της 15ης Σεπτεμβρίου του 1569, για την πράξη αυτή καταδικάστηκε ένας Ισπανός με το όνομα Μιγκέλ ντε Θερβάντες, ωστόσο δε θεωρείται βέβαιο πως επρόκειτο πράγματι για το γιο του Ροδρίγο ντε Θερβάντες από το Αλκαλά ντε Εναρέ. Η μετάβαση του στην Ιταλία ερμηνεύεται από ορισμένους βιογράφους του ως προσπάθεια φυγής του καταζητούμενου Θερβάντες, ωστόσο πιθανώς αποτέλεσε απλώς κοινή πρακτική με αυτή που ακολουθούσαν αρκετοί συμπατριώτες του, προκειμένου να προωθήσουν την επαγγελματική τους σταδιοδρομία.

Για ένα σύντομο χρονικό διάστημα προσέφερε τις υπηρεσίες του ως αυλάρχης στον οίκο του Τζούλιο Ακουαβίβα, μετέπειτα καρδινάλιου, στη Ρώμη, όπου είχε τη δυνατότητα να έρθει σε επαφή με την πλούσια πολιτιστική παράδοση της πόλης, την αναγεννησιακή τέχνη, αλλά και με την ιταλική λογοτεχνία. Εκτιμάται ότι η θέση του θα μπορούσε να τού εξασφαλίσει την ανέλιξή του στην παπική Αυλή, ωστόσο την εγκατέλειψε έπειτα από περίπου δεκαπέντε μήνες και το 1570 ξεκίνησε να υπηρετεί στο πεζικό σώμα του ισπανικού στρατού στη Νάπολι, έδαφος που τότε βρισκόταν υπό ισπανική κατοχή. Το Σεπτέμβριο του 1571 υπηρέτησε ως υπαξιωματικός με το πολεμικό πλοίο Μαρκέσα που αποτελούσε τμήμα του μεγάλου στόλου υπό τις διαταγές του Δον Χουάν της Αυστρίας και πολέμησε νικηφόρα στη ναυμαχία της Ναυπάκτου (ή Λεπάντο) στις 7 Οκτωβρίου, εναντίον του οθωμανικού στόλου, αμφισβητώντας για πρώτη φορά την κυριαρχία του στη Μεσόγειο. Σύμφωνα με ανεξάρτητες μαρτυρίες που διασώζονται, η στάση του Θερβάντες υπήρξε γενναία, αρνούμενος να περιοριστεί στα «μετόπισθεν» παρά το γεγονός πως ήταν προσβεβλημένος από πυρετό. Κατά τη διάρκεια της μάχης τραυματίστηκε δύο φορές στο στέρνο, ενώ ένας τρίτος τραυματισμός προκάλεσε μόνιμη βλάβη, αχρηστεύοντας το αριστερό του χέρι. Ο ίδιος, στον πρόλογο του δεύτερου μέρους του Δον Κιχώτη (1615) περιγράφει με υπερηφάνεια τη συμμετοχή του στη μάχη, την οποία χαρακτήρισε ως την πλέον ένδοξη των όσων είδαν ή θα δουν οι αιώνες. Στο δε Ταξίδι στον Παρνασσό (1614) υπαινισσόμενος την κατοπινή επιτυχία του πρώτου μέρους του Δον Κιχώτη (1605), αναφέρει ότι στη Ναύπακτο αχρηστεύτηκε το αριστερό του χέρι "προς δόξαν του δεξιού". H σοβαρότητα των τραυμάτων του φαίνεται από το γεγονός πως μετά το τέλος της μάχης παρέμεινε στο νοσοκομείο για περίπου έξι μήνες, μέχρι να επουλωθούν οι πληγές του.

Το 1572 επανήλθε στην υπηρεσία του ισπανικού στρατού στη Νάπολη και τα επόμενα τρία χρόνια συμμετείχε στις εκστρατείες της Κέρκυρας, του Ναυαρίνου και της Τύνιδας. Το Σεπτέμβριο του 1575, κατά τη διάρκεια του ταξιδιού της επιστροφής του στην Ισπανία, η γαλέρα με την οποία έπλεε δέχθηκε επίθεση από πειρατές και ο Θερβάντες συνελήφθη μαζί με τον αδελφό του Ροδρίγο και μεταφέρθηκε αιχμάλωτος στο Αλγέρι, όπου παρέμεινε για πέντε χρόνια ως δούλος. Η αλληλογραφία που έφερε πάνω του πιθανότατα μεγέθυνε την αξία του στα μάτια των κυρίων του, γεγονός που ίσως συνέβαλε στην αύξηση του τιμήματος που έπρεπε να καταβληθεί για την απελευθέρωσή του και στην παράταση της παραμονής του στο Αλγέρι. Στη διάρκεια των πέντε ετών της αιχμαλωσίας του, επιχείρησε ανεπιτυχώς να δραπετεύσει τέσσερις φορές. Ανέκτησε τελικά την ελευθερία του, το Σεπτέμβριο του 1580, χάρη στη συνδρομή Τριαδιστών καλόγερων και της οικογένειάς του που κατάφεραν να συγκεντρώσουν το οικονομικό ποσό που απαιτούνταν. Αυτή η περιπετειώδης περίοδος της ζωής του αποτυπώθηκε μεταγενέστερα στο λογοτεχνικό έργο του, ειδικότερα στα θεατρικά έργα Τα κάτεργα του Αλγερίου (Los baños de Argel) και H ζωή στο Αλγέρι (El trato de Argel).

«…Ποτέ μην παρακαλάς για κάτι που έχεις τη δύναμη να το κερδίσεις…»

Επιστρέφοντας στην Ισπανία, ο Θερβάντες έζησε μία ζωή αρκετά διαφορετική από αυτή της προηγούμενης δεκαετίας, αντιμετωπίζοντας συχνά οικονομικά προβλήματα, πριν καθιερωθεί στο χώρο της λογοτεχνίας. Στα τέλη του 1584 παντρεύτηκε την, κατά είκοσι περίπου χρόνια νεότερή του, Καταλίνα ντε Σαλαθάρ ι Παλάθιος, ενώ νωρίτερα είχε ήδη αποκτήσει μία κόρη, την Ισαμπέλ ντε Σααβέδρα, καρπό της σχέσης του με την Άνα ντε Βιγιαφράνκα (ή Άνα Φράνκα ντε Ρόχας). Τον επόμενο χρόνο, εκδόθηκε το πρώτο λογοτεχνικό έργο του, με τίτλο Γαλάτεια (La Galatea), ένα ποιμενικό μυθιστόρημα που αφιέρωσε στον Ασκάνιο Κολόνα, πιστό φίλο τού Τζούλιο Ακουαβίβα, προσδοκώντας πιθανότατα στην αιγίδα του, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Με την έκδοση του πρώτου βιβλίου του, ο Θερβάντες κατάφερε να αποκτήσει περιορισμένη φήμη, υποστηριζόμενος εν μέρει και από ένα στενό κύκλο λογοτεχνών, χωρίς ωστόσο να γνωρίσει την καταξίωση που θα ερχόταν αρκετά χρόνια αργότερα. Οι μοναδικές επανεκδόσεις της Γαλάτειας που τυπώθηκαν ενόσω ήταν εν ζωή, ήταν αυτές του 1590 και 1611, στη Λισαβώνα και το Παρίσι αντίστοιχα. Το 1585, υπέγραψε συμβόλαιο συνεργασίας με το θεατρικό επιχειρηματία Γκασπάρ ντε Πόρρας για τη συγγραφή δύο δραματικών έργων, ένα εκ των οποίων ονομάστηκε Η σύγχυση (La Confusa) και αποτελούσε κατά τον Θερβάντες το κορυφαίο έργο που έγραψε για το θέατρο. Όπως ο ίδιος ισχυριζόταν, κατά την περίοδο αυτή ολοκλήρωσε περισσότερα από είκοσι θεατρικά έργα, από τα οποία όμως διασώθηκαν μόλις δύο τραγωδίες, Η πολιορκία της Νουμαντίας (El cerco de Numancia) και Η ζωή στο Αλγέρι (Los tratos de Argel), που χρονολογούνται στη δεκαετία του 1580. Ως δραματικός συγγραφέας, ο Θερβάντες δε διακρίθηκε, ούτε κατάφερε να αποκομίσει οικονομικά οφέλη, την ίδια περίοδο που δέσποζε η ισχυρή παρουσία του Λόπε ντε Βέγα, με καθοριστική συμβολή στο ισπανικό θέατρο και θεμελιωτής της comedia nueva.

Η αδυναμία του Θερβάντες να καταξιωθεί ως λογοτέχνης τον οδήγησε στην αναζήτηση διαφορετικής κατεύθυνσης και το 1587 διορίστηκε ως υπεύθυνος επισιτισμού και εφοδιασμού της ισπανικής αρμάδας, ενώ τον επόμενο χρόνο εγκαταστάθηκε στη Σεβίλλη, που αποτελούσε σημαντικό οικονομικό κέντρο της Ισπανίας και μία από τις μεγαλύτερες Ευρωπαϊκές πόλεις της εποχής. Η οικονομική διαχείριση που επωμίστηκε επισκιάστηκε από καταχρήσεις, πιθανώς υπό το βάρος των οικονομικών προβλημάτων που αντιμετώπιζε, για τις οποίες φυλακίστηκε το 1592 για δύο ημέρες στο Κάστρο ντελ Ρίο. Από το 1594 μέχρι το 1596, εργάστηκε ως φοροεισπράκτορας με έδρα την Ανδαλουσία, αντιμετωπίζοντας εκ νέου την κατηγορία της κατάχρησης, που τον οδήγησε σε νέα φυλάκιση, μέχρι τον Απρίλιο του 1598, αυτή τη φορά στη Σεβίλλη. Στον πρόλογο που συνόδευσε τον πρώτο τόμο τού Δον Κιχώτη, ο Θερβάντες αφήνει να εννοηθεί πως πιθανώς συνέλαβε την ιδέα του έργου κατά την περίοδο της φυλάκισής του.

Τον Ιανουάριο του 1605 εκδόθηκε το σημαντικότερο ίσως έργο του Θερβάντες, 0 ευφάνταστος ευπατρίδης Δον Κιχώτης της Μάντσα, γνωστό περισσότερο ως Δον Κιχώτης. Το μυθιστόρημα είχε αξιοσημείωτη επιτυχία και μέχρι το καλοκαίρι του ίδιου έτους είχαν τυπωθεί δύο εκδόσεις του στη Μαδρίτη και τη Λισαβόνα, καθώς και μία έκδοση στη Βαλένθια. O Θερβάντες είχε ήδη παραχωρήσει τα δικαιώματα εκμετάλλευσης του μυθιστορήματος στον Ισπανό εκδότη Φρανθίσκο ντε Ρόβλες, για άγνωστο χρηματικό ποσό, με αποτέλεσμα να μην επωφεληθεί οικονομικά από τη μεταγενέστερη επιτυχία και τις πολλαπλές εκδόσεις του. Σημαντική οικονομική ενίσχυση τού πρόσφεραν ο προστάτης του, Κόντε ντε Λεμός, και ο αρχιεπίσκοπος Τολέδου Μπερνάρδο ντε Σαντοβάλ ι Ρόχας. Ο Θερβάντες αφιέρωσε στον πρώτο ορισμένα από τα έργα του, μεταξύ αυτών και το δεύτερο μέρος του Δον Κιχώτη. Παρά το γεγονός πως άρχισε να αναγνωρίζεται στο λογοτεχνικό κόσμο σε αρκετά προχωρημένη ηλικία, η τελευταία περίοδος της ζωής του υπήρξε η πιο δημιουργική.

Το 1613 εκδόθηκαν οι Υποδειγματικές νουβέλες (Novelas ejemplares), μία σειρά διηγημάτων που συνιστούσαν την απαρχή της σύντομης αφήγησης στην καστιλλιάνικη λογοτεχνία. Στον πρόλογο της έκδοσης, ο Θερβάντες αποκάλυψε πως πρόθεσή του ήταν η συγγραφή διηγημάτων που να μην αποτελούν μεταφράσεις ή μεταφορές έργων ξένων δημιουργών, αναγνωρίζοντας πως ήταν ο πρώτος που έγραψε νουβέλες στη γλώσσα της Καστίλλης, τις οποίες ονόμασε «υποδειγματικές» για το διδακτικό χαρακτήρα τους. Ο χρόνος της συγγραφής τους δεν είναι γνωστός με βεβαιότητα. Τον επόμενο χρόνο εκδόθηκε το Ταξίδι στον Παρνασσό, ένα μακροσκελές αλληγορικό ποίημα, στον πρόλογο του οποίου ξεχωρίζει η ομολογία του Θερβάντες σχετικά με τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε στο είδος της ποίησης. Το 1615 εκδόθηκαν οκτώ θεατρικά έργα του, γνωστά ως οι Οκτώ κωμωδίες (Ocho comedias, y ocho entremeses nuevos), συνοδευόμενα από ισάριθμα κωμικά ιντερμέτζα, σύντομα μέρη που απαγγέλλονταν συνήθως στα διαλείμματα των θεατρικών πράξεων. Η έκδοσή τους συνδέεται πιθανώς με το γεγονός πως δεν υπήρξε ενδιαφέρον ώστε να παρουσιαστούν σε θεατρικές σκηνές. Από το 1614 θα πρέπει να ξεκίνησε και η συγγραφή του δεύτερου μέρους του Δον Κιχώτη. Το Σεπτέμβριο του ίδιου έτους εκδόθηκε μία πλαστή έκδοσή του, από τον Αλόνσο Φερνάντεθ ντε Αβεγιανέδα (Alonso Fernández de Avellaneda), γεγονός που προκάλεσε την αντίδραση του Θερβάντες, η οποία μάλιστα εκδηλώθηκε στον πρόλογο της πραγματικής έκδοσης του έργου (1615). Σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, ακολούθησαν ανατυπώσεις του στις Βρυξέλλες, στη Βαλένθια και στη Λισαβόνα, ενώ οι πρώτες μεταφράσεις του ολοκληρώθηκαν το 1618 και το 1620, στη Γαλλική και Αγγλική γλώσσα αντίστοιχα.

Τα τελευταία χρόνια της ζωής του τα πέρασε σε μια γειτονιά της ισπανικής πρωτεύουσας που σήμερα ονομάζεται Μπάριο δε λας Λέτρας (Συνοικία των Γραμμάτων). Ο Θερβάντες πέθανε στις 22 Απριλίου του 1616. Η 23η Απριλίου ήταν η ημερομηνία της ταφής του, όπως βεβαιώνεται από το πιστοποιητικό έγγραφο της εποχής.

Ο Θερβάντες ενταφιάστηκε στη συνοικία όπου διέμενε, στην εκκλησία της Αγίας Τριάδας. Ο τάφος του, ωστόσο, «χάθηκε» λόγω των εργασιών επέκτασης και συντήρησης της εκκλησίας και του γειτονικού μοναστηριού. Επί πολλά χρόνια, ήταν σχεδόν αδύνατο να γίνουν έρευνες στα τυφλά στον χώρο αυτό, ο οποίος κατοικείται ακόμη από μοναχές. Η εκκλησία χαρακτηρίστηκε μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς της Μαδρίτης το 1921.

Στις 17 Μαρτίου του 2015 ανακοινώθηκε επίσημα πως εντοπίστηκε ο  τάφος του Μιγκέλ ντε Θερβάντες, μέσα σε κρύπτη σε μοναστήρι στο κέντρο της Μαδρίτης, και την πληροφορία αυτή επιβεβαίωσαν Ισπανοί επιστήμονες. Όπως ανακοίνωσαν, ο τάφος περιείχε οστά του συγγραφέα του Δον Κιχώτη, αλλά και της συζύγου του.

 «Το να είσαι έτοιμος είναι η μισή νίκη!» Μιγκέλ Ντε Θερβάντες

ΠΗΓΕΣ :

Wikipedia.gr

Sanshmera.gr

Εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Η Ασπροβδομάδα … γιορτάζεται αμέσως μετά το Πάσχα!

Της Ελένης Μπετεινάκη*

Την ονομάζουν και Νέα ( Ανανεωτική ) ή Άσπρη εβδομάδα επηρεασμένος ίσως ο λαός μας από τα ασπροφορέματα των παπάδων που λόγω της Ανάστατης τα φορούν ακόμα και στις κηδείες. Ίσως πάλι να έμεινε τούτη η ονομασία από τον ασβέστη που υπάρχει παντού τούτες τις μέρες, σ΄όλες τις  αυλές και τους δρόμους , ακόμα και στους στρατώνες και διατηρούνται  ακόμα κάτασπρα και καθαρά. To Ασπροβδόμαδο, λοιπόν, είναι η εβδομάδα της  Διακινησίμου που ακολουθεί αμέσως μετά το Πάσχα.

Άλλη ονομασία των ημερών είναι τα « Λαμπρόσκολα». Όλες οι μέρες είναι « σκόλες» για να ξεκουράζονται οι άνθρωποι και να « αθρωπεύουν». Ντύνονται καλύτερα, συναντάνε πολλούς συγγενείς , πηγαίνουν σε γάμους και πολλές συγκεντρώσεις.  Ύστερα πάλι σκέπτονται και φοβούνται περισσότερο αυτές τις μέρες τα γεράματα και ιδίως το άσπρισμα των μαλλιών  καθώς και το άσπρο χαλάζι  που αν πέσει θα καταστρέψει τα νεαρά βλαστάρια στα αμπέλια και τα χωράφια τους. Οι τσομπάνηδες πάλι σκέπτονται το όψιμο χιόνι γιατί είναι η ώρα τους να ανέβουν στα βουνά.

1928

Αυτή είναι η Ασπροβδομάδα ή Νιά – βδομάδα με τις παραδόσεις της ,που οι γυναίκες δεν επιτρεπόταν να κάνουν πλύση ή να καθίσουν στον αργαλειό :

Την Νιά  - Δευτέρα οι χοροί και ο εορτασμός συνεχίζεται στα εξωκλήσια και στα νεκροταφεία , με διάφορες τελετές συνήθως λιτανευτικές γιορτές εικόνων και περιφορές τους. Πηγαίνουν κουλούρια και τσουρέκια στο νεκροταφείο σαν ένδειξη θύμησης στους νεκρούς. Κάποιες φορές τούτη τη μέρα γιορτάζεται του  Αη Γιωργιού, του ιππότη αγίου με το άσπρο άλογο, από τους πιο γνωστούς και αγαπητούς που γιορτάζεται πανηγυρικά σ ολόκληρη την Ελλάδα. Ο Αη Γιώργης είναι ο δρακοντοκτόνος των παραμυθιών που σκοτώνει το θεριό για να γλιτώσει η βασιλοπούλα και να αφήσει , συνήθως , το νερό της πολιτείας να τρέξει .Είναι κινητή γιορτή αν πέσει μέσα στην Μεγαλοβδομάδα την μεταφέρουν την Δευτέρα της Διακαινησίμου. Μόνο το φετινό Πάσχα θα γιορταστεί κανονικά την ημέρα της γιορτής του την Νιά – Τετάρτη

Την Νιά – Τρίτη γιόρταζαν την μνήμη της Παναγιάς που κι αυτή χαιρόταν με την Ανάσταση του Παιδιού της. Στα Μέγαρα την Τρίτη της Διακαινησίμου χορεύουν τον χορό της Τράτας και στη  Κοζάνη , σε ένα μικρό χωριά τη Γαλατινή το χορό της «Ρόκας». Ο χορός της Τράτας ξαναζωντανεύει κάθε Τρίτη μέρα του Πάσχα στην πλατεία του Αγίου Ιωάννη Γαλιλαίου (Χορευταρά) από γυναίκες με τα χέρια χιαστί σχηματίζοντας κύκλο, ντυμένες με τις παραδοσιακές ενδυμασίες, και στολισμένες με όμορφα κοσμήματα.

Ανήκει στους αναγνωρισμένους Ελληνικούς χορούς και χορεύεται σε χρόνο 2/4. είναι ομαδικός χορός και αποτελείται από έξι βήματα από τα οποία τα τέσσερα προς τα δεξιά με προβολή του δεξιού ποδιού και δύο προς τα αριστερά με προβολή του αριστερού ποδιού.

Τα ιστορικά και επιστημονικά τεκμηριωμένα στοιχεία που αφορούν στο χορό είναι λίγα έως ανύπαρκτα, γεγονός που κάνει τους λαογράφους και μελετητές της λαϊκής μας παράδοσης να αναφέρονται μόνο στην προφορική παράδοση. Οι απαρχές του αναμφισβήτητα βρίσκονται πίσω στο χρόνο. Πολλοί υποστηρίζουν σήμερα πως ο χορός αυτός, μιμείται τον τρόπο με τον οποίο οι ψαράδες σέρνουν τα δίχτυα (τράτα). Το κυκλικό σχήμα του χορού, η μεγαλοπρέπεια και το σοβαρό ύφος των γυναικών, ο αργός ρυθμός και ο ρυθμικός βηματισμός, η ενδυμασία και το κάλυμμα του κεφαλιού (μπόλια) καθώς και η απεικόνιση του χορευτικού αυτού σχηματισμού στην τοιχογραφία ενός τάφου στους Ρούβους της Απουλίας, Ν. Ιταλία, (μια περιοχή όπου αποίκισαν οι αρχαίοι Μεγαρείς), που χρονολογείται το 400 π.Χ., είναι στοιχεία που φανερώνουν ότι ο χορός αυτός ετελείτο κατά την αρχαιότητα.

Ο αρχαίος ΟΡΜΟΣ είναι ο χορός των πεπλοφόρων παρθένων, που χόρευαν προς τιμή της θεάς Δήμητρας. Κατά την περιγραφή του Λουκιανού, πρόκειται για έναν κυκλικό χορό στον οποίο επικεφαλής ήταν ένας έφηβος. Ο έφηβος αυτός έσυρε τις κοπέλες που χόρευαν με κινήσεις χαριτωμένες και σοβαρές.

Η προφορική παράδοση αναφέρει ότι ο χορός της Τράτας ανανεώθηκε και καθιερώθηκε επί Τουρκοκρατίας. Τότε οι Μεγαρίτες, στην προσπάθεια τους να διατηρήσουν αναλλοίωτα τα θρησκευτικά τους ήθη, θέλησαν να έχουν δικό τους τόπο λατρείας.

Πασχαλινός Χορός 1933, Βοιωτία, Dorothy Burr

Ζήτησαν λοιπόν από τον Τούρκο διοικητή να τους επιτρέψει να κτίσουν μία εκκλησία στο χώρο που σήμερα είναι το εκκλησάκι του Άη-Γιάννη. Ο Τούρκος διοικητής τους έδωσε την άδεια, με την προϋπόθεση να την τελειώσουν αυθημερόν. Τότε, οι Μεγαρίτες, μεταφέροντας τα υλικά χέρι με χέρι και εκτελώντας τη μία εργασία μετά την άλλη, με μόνο όπλο την πίστη τους και την ισχυρή θέληση τους, κατάφεραν να ολοκληρώσουν το χτίσιμο της εκκλησίας μέσα σε μία ημέρα από ανατολής μέχρι τη δύση ήλιου. Για να γιορτάσουν το γεγονός, οι κοπέλες έστησαν το χορό και πιάνοντας τα χέρια χιαστί, όπως στο χορό της Τράτας χόρεψαν όπως λέγεται στο χορό αυτό, που καθιερώθηκε να χορεύεται την Τρίτη του Πάσχα.

Ο Χορός της Ρόκας πάλι στη Γαλατινή, γινόταν κατά τη δύση του ηλίου και εξέφραζε την ανάγκη των γυναικών του χωριού να εκφράσουν τις χαρές και τις λύπες τους, την θρησκευτική τους πίστη, την αγάπη στην οικογένειά τους, γενικά τα βιώματά τους και τέλος γιατί όχι, την φιλέορτη διάθεσή τους. Το έθιμο του Χορού της Ρόκας ήταν και εκτόνωση και γλέντι ιδίως μετά από έναν μακρύ χειμώνα.

Στην Κάρυστο την Πέμπτη της Διακαινησίμου ή την Νιά – Πέμπτη χορεύεται ο αρχέγονος χορός του κυρ - Βοριά, χορός λατρευτικός για τον εξευμενισμό του Βοριά που στην περιοχή πνέει πράγματι με μανία. Τον χορό τον « σέρνει » ο ίδιος ο ιερέας και θυμίζει τους αντίστοιχους « βαρεασμούς » των αρχαίων ελλήνων. Ανάλογο ανοιξιάτικο έθιμο υπάρχει στη Σίφνο κατά τη διάρκεια της Αποκριάς.

Την Νιά – Πέμπτη ή Πέφτη  πιστεύεται ότι ο άνεμος « πέφτει» . Και ίσως με τον μαγικό χορό των προηγούμενων ημερών να μειωθεί όλο το καλοκαίρι η δύναμή του, που με τόση ένταση φυσά στα νησιά των Κυκλάδων .

Την Παρασκευή, της Ζωοδόχου Πηγής συνηθίζεται πανηγύρι στην εξοχή, όπου συχνά υπάρχει και αγίασμα θαυματουργό.  Η παρουσία αγιασμάτων, γνωστή από την αρχαιότητα με άλλη μορφή, έχει σχέση με τη σημασία του νερού ως εξαγνιστικού και θεραπευτικού στοιχείου. Η Παναγία εικονίζεται σαν κρήνη που χαρίζει συμβολικά το νερό της ζωής.

Κέντρο της λατρείας αυτής είναι η Κωνσταντινούπολη όπου από τα πολύ παλιά χρόνια περίπου τον 5^ο αιώνα υπήρχε άγιασμα στην εκκλησία. Ήταν το περίφημο «ιστορικό άγιασμα του Βαρουκλή» στην  Ζωοδόχος Πηγή του Μπαλουκλί ή Παναγία η Μπαλουκλιώτισσα που βρίσκονταν έξω από τη δυτική πύλη της Σηλυβρίας κι εκεί υπήρχαν τα λεγόμενα "παλάτια των πηγών" στα οποία οι Βυζαντινοί Αυτοκράτορες παραθέριζαν την Άνοιξη. Πήρε την ονομασία του από το τουρκικό όνομα Balık (= ψάρι) και περιλαμβάνει το μοναστήρι, την εκκλησία και το αγίασμα.

Ο μύθος λέει, πως όταν οι Τούρκοι Πήραν την Πόλη το 1453, τα επτά μισό- τηγανισμένα ψάρια του καλόγερου πήδησαν στο νερό. Ανακαθισμένος πλάι σε ένα  το ρυάκι, τηγάνιζε σε μια φωτιά από ξύλα τα ψάρια του κι ήταν έτοιμος να τα γυρίσει από το άλλο μέρος, όταν του έφεραν τη μοιραία είδηση: «... Μπήκαν στην Πόλη οι εχθροί.. .και εκείνος είπε : Ποτέ οι άπιστοι δε θα μπορέσουν να μπουν στην Πόλη, φώναξε ο καλόγερος, όπως δε θα μπορούσαν και τούτα τα ψάρια να ξαναζωντανέψουν… Όταν θα ξαναπάρουμε την Πόλη, ένας άλλος καλόγερος θα έρθει και τα επτά ψάρια θα πιαστούν από μόνα τους στο αγκίστρι του, για ν’ ανάψει -όπως ο παλιός- τη φωτιά του κοντά στο ρυάκι και να τα αποτηγανίσει...»

Για την εκδοχή του Αγιάσματος μια πρώτη  πρώτη, που εξιστορεί ο Νικηφόρος Κάλλιστος αναφέρει ότι: Ο μετέπειτα Αυτοκράτορας Λέων ο Θράξ ή Λέων ο Μέγας (457-474 μ.Χ.), όταν ερχόταν ως απλός στρατιώτης στην Κωνσταντινούπολη, συνάντησε στη Χρυσή Πύλη έναν τυφλό που του ζήτησε νερό. Ψάχνοντας για νερό, μια φωνή του υπέδειξε την πηγή. Πίνοντας ο τυφλός και ερχόμενο το λασπώδες νερό στα μάτια του θεραπεύτηκε. Όταν αργότερα έγινε Αυτοκράτορας, του είπε η προφητική φωνή, πως θα έπρεπε να χτίσει δίπλα στην πηγή μια Εκκλησία. Πράγματι ο Λέων έκτισε μια μεγαλοπρεπή εκκλησία προς τιμή της Θεοτόκου στο χώρο εκείνο, τον οποίο και ονόμασε "Πηγή". Η δεύτερη εκδοχή, που εξιστορεί ο ιστορικός Προκόπιος, τοποθετείται στις αρχές του 6ου αιώνα και αναφέρεται στον Ιουστινιανό. Ο Ιουστινιανός κυνηγούσε σ' ένα θαυμάσιο τοπίο με πολύ πράσινο, νερά και δένδρα. Εκεί, σαν σε όραμα, είδε ένα μικρό παρεκκλήσι, πλήθος λαού και έναν ιερέα μπροστά σε μια πηγή. "Είναι η πηγή των θαυμάτων" του είπαν. Και έχτισε εκεί μοναστήρι με υλικά που περίσσεψαν από την Αγιά Σοφού.

Πάνω από τον ερειπωμένο χώρο του Αγιάσματος που ξαναϊδρύθηκε στα 1833 με άδεια του Σουλτάνου Μαχμούτ Β΄ κτίστηκε μεγάλος ναός και καθιερώθηκε η γιορτή της « Ζωοδόχου Πηγής»

Την Δευτέρα ή το Νιό – Σάββατο στα Μέγαρα τα παλιά χρόνια γίνονταν τα Ρουσάλια .Μια ομάδα παιδιών ή ανδρών πηγαίνουν από σπίτι σε σπίτι μ΄ ένα σταυρό από λουλούδια μπηγμένο στην κορυφή μια σημαίας  και τραγουδούν  ειδικά τραγούδια. Οι νοικοκυρές στους δίνουν δώρο αυγά .

Στη Θράκη υπάρχει η παράδοση πως τούτη τη  μέρα « η Παναγιά έπλυνε τα νεκρικά ρούχα του Χριστού». Για το λόγο αυτόν το Ασπροσάββατο ούτε πλένονται οι άνθρωποι ούτε μπορούν να πλύνουν τα ρούχα τους.

Και η εβδομάδα κλείνει αρχίζοντας πάλι με την  Κυριακή του Θωμά που μια καινούργια αρχινά , αυτή του  Αντιπάσχα  ή η Παλιά που ξαναφέρνει τους  ανθρώπους στην καθημερινή επαγγελματική τους ζωή.

*Η Ελένη Μπετεινάκη είναι νηπιαγωγός και συγγραφέας

ΠΗΓΕΣ

Γ. Ν. Αικατερινίδη “Νεοελληνικές αιματηρές θυσίες” 1979.

 Γ.Α. Μέγα, “Ελληνικαί εορταί και έθιμα λαϊκής λατρείας”, Αθήναι 1963.

 Αικ. Πολυμέρου - Καμηλάκη, “Σήμερα, Δέσπω μ’ Πασχαλιά”,  εφημ. “Καθημερινή”

megaraonair.gr

Wikipedia.org

Συμπληρωματικά του χειμώνα και της Άνοιξης, Δημ. Λουκάτος, εκδ. Φιλιππότη

Δημοσιεύτηκε στο cretalive.gr στις 13 Απριλίου 2015

18 Απριλίου 1826… Ο Άγιος Μηνάς σώζει το Μεγάλο Κάστρο!

Της Ελένης Μπετεινάκη

Και τούτες οι θύμησες για τον Πολιούχο της Πόλης του Ηράκλειου δεν τελειώνουν ποτέ…

Άλλη μια βόλτα, ένα ηλιόλουστο , ανοιξιάτικο πρωινό του Απρίλη, στις ανθισμένες πασχαλιές και στις πλατείες. Άλλη μια βόλτα στην ιστορία με σύντροφο μου αυτή τη φορά μόνο το ποδήλατο  μου… 

Και σαν αντίκρισα την εκκλησία του Αγίου Μηνά άρχισα να σκέφτομαι και να θυμάμαι!

Τότε,στο Τουρκοκρατούμενο Κάστρο, πλησίαζε το Πάσχα του 1826 και πήγαινε να  γίνει εκείνο το μεγάλο κακό που ο Άγιος δεν άφησε με τίποτα να συμβεί….

Σώζονταν όλα αυτά κι αλλά περισσότερα από τις αφηγήσεις του Στέφανου Νικολαϊδη που παιδί 9 χρονών τότε, έζησε τούτη την μέρα και μας άφησε τις μνήμες του για να μην ξεχάσουμε κι εμείς….

Βρίσκουμε λοιπόν στα γραπτά του: 

«…Οι Τούρκοι τότε, επειδή ακούγανε τις επιτυχίες των επαναστατημένων Ελλήνων από παντού, ξεσπούσανε εκεί εναντίον των Ελλήνων και προβαίνανε σε σφαγές και λεηλασίες. Η ζωή των Ραγιάδων κρεμότανε στο καπρίτσιο ή στα κακούργα ένστικτα του κάθε Τούρκου.

Την ημέρα του Πάσχα στις 18 Απριλίου 1826 νομίσανε, πως ήταν η καταλληλότερη ευκαιρία να τους χτυπήσουν. Θα τους εύρισκαν όλους μαζεμένους να παρακολουθούν την Ακολουθία της Αναστάσεως μέσα στο Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Μηνά.

Ο Ναός του Αγίου Μηνά ήτανε τότε μικρότερος από τον σημερινό. Είχε κτιστεί κατά τον 18ο αιώνα. Σώζεται μάλιστα μέχρι σήμερα και είναι ο μικρός  ΄Αγιος Μηνάς. Σ' αυτόν τον Ναό επιχείρησαν και άλλοτε σφαγή οι Τούρκοι : στις 24 Ιουνίου του 1821. Τότε έσφαξαν έξι επισκόπους και πολλούς άλλους κληρικούς και λαϊκούς.

Και τώρα επιχείρησαν να σφάξουν όλους μαζεμένους τους Χριστιανούς. Ουδείς θα τους ξέφευγε, διότι τα φανατισμένα στίφη των Τούρκων, με σπαθιά και μαχαίρια και με κάθε είδους φονικών όπλων, είχαν περικυκλώσει το Ναό. Άλλες γραμμές είχαν σχηματισθεί σε όλες τις παρόδους και τις κατευθύνσεις. Για να παραπλανήσουν δήθεν τη προσοχή της ντόπιας διοίκησης, βάλανε φωτιές σε διάφορες απομακρυσμένες συνοικίες της πόλης. Το σχέδιο είχε καταστρωθεί και στη παραμικρή του λεπτομέρεια. Την ώρα που διάβαζε το ιερό Ευαγγέλιο ο Μητροπολίτης Καλλίνικος, ξαφνικά ακούστηκε η κλαγγή των όπλων. Τα μανιασμένα στίφη των βαζιβιζούκων πλησίασαν τις πόρτες. Ήταν έτοιμα ν΄αρχίσουν τη σφαγή των Χριστιανών, που ήσαν ανύποπτοι και απροετοίμαστοι. Κρίσιμη ώρα !

Μα ξαφνικά βλέπουν ένα αστραφτερό φως, γιομάτο από αίγλη, που πλημμύρισε την Εκκλησία, από την μια άκρη ως την άλλη. Ένας δε ασπρομάλλης γέρος αξιωματικός με σεβάσμια μορφή φάνηκε καβάλα στο άσπρο περήφανο άτι του, κραδαίνοντας το ξεγυμνωμένο σπαθί του.

'Ηταν αγριεμένος και έμοιαζε καταπληκτικά με τον αρχηγό των εκεί Τούρκων, τον Αγιάν Αγά. Το άλογό του είχε χρυσοποίκιλτα χάμουρα και σέλλα στολισμένη με πολύτιμα πετράδια. Ήταν αγριεμένος και η ματιά του, όταν έπεφτε στους Χριστιανούς, ήταν γλυκιά και θεϊκή, όταν όμως εμαίνετο στους βαρβάρους, που είχανε ζωσμένη την Εκκλησία, άλλαζε και πετούσε αστραπές, που προμηνούσαν όλεθρο σ΄αυτούς οι οποίοι δε σεβάστηκαν την άγια μέρα και τον ι ε ρ ό  Ν α ό ν  του. Οι Τούρκοι τότε, που ήταν έτοιμοι να εξαπολύσουν την αλύπητη σφαγή, κατατρομαγμένοι και πανικόβλητοι το έβαλαν στα πόδια και διαλύθηκαν.

Πήγανε τότε και διαμαρτυρήθηκαν στο Διοικητή τους, διότι τους έστειλε το Αγιάν Αγά και τους διέλυσε, ώστε να μη φέρουν σε πέρας το έργο τους. Αλλά ο διοικητής τους είπε, ότι δεν εγνώριζε τίποτε και ότι δεν έστειλε κανένα. Ο δε Αγιάν Αγάς κοιμόταν εκείνο το βράδυ μακαρίως ήσυχος στο σπίτι του. Τότε κατάλαβαν οι Τούρκοι, ότι ήταν ο Άγιος Μηνάς, που φάνηκε να σώσει τους Χριστιανούς.

Και πράγματι τους έσωσε. Δεν έπαθε κανείς τίποτε, εκτός από μια γυναίκα, η οποία επάνω στη σύγχυση έπεσε και πέθανε. 'Ολο μάλιστα το Εκκλησίασμα φοβήθηκε και έφυγε. 'Έμεινε μόνος του ο Μητροπολίτης Καλλίνικος και συνέχισε την Θεία Λειτουργία.

Ο Μητροπολίτης για να επισημοποιήσει περισσότερο το θαύμα και να εξευτελίσει τους Τούρκους, επισκέφθηκε την άλλη μέρα τον Τούρκο Διοικητή, για να τον ευχαριστήσει δήθεν, διότι έστειλε τον αξιωματικό Αγιάν Αγά και τους έσωσε από τον συρφετόν εκείνο. 'Ο Διοικητής όμως του είπε, ότι δεν έστειλε κανένα Αγάν Αγιάν.»

Οι Τούρκοι μάλιστα όταν διαλύθηκαν όλοι και εξακρίβωσαν πως ο Αγάς κοιμόταν αμέριμνος εκείνη την ώρα της επίθεσης στο κονάκι του κατάλαβαν την θαυματουργή επέμβαση του Αγίου και από τότε άρχισαν και σέβονται περισσότερο τη χάρη Του. Μάλιστα λέγεται πως το συμβάν αυτό είδε η Τούρκικη οικογένεια Τσαλικάκη και από τότε έστελναν στην γιορτή του κάθε χρόνο ένα ασκί λάδι και αποκαλούσαν τον Άγιο Μηνά «ο καλός μας γείτονας».

Ανέβηκα …ξανά στο ποδήλατό μου και  κοντοστάθηκα στην εκκλησία του μικρού Αγίου Μηνά. Ήθελα  δω την εικόνα που Ηρακλειώτη ζωγράφου Ανδρέα  Αλεξανδρίδη, στην κόγχη του υπέρθυρου της κυρίας του εισόδου του ναού που φτιάχτηκε αργότερα για να θυμίζει για πάντα τούτη την ημέρα.

Ναι, ήταν εκεί, μαζί και η θύμηση και εκείνο το χαμόγελο που αφήνει πάντα το παρατεταμένο κούνημα του κεφαλιού. Βγήκα παραέξω, κοίταξα γύρω  μου. Ημέρα ηλιόλουστη, χαρά θεού, η πλατεία γεμάτη παιδιά, ποδήλατα και ενήλικες που απολάμβαναν τον καφέ τους… Ίσαμε εκατό περιστέρια συνωστίζονταν για λίγα σπόρια που πέταξε κάποιος…

Έφυγα πάλι χορτάτη, πάλι γεμάτη εικόνες, ιστορίες και μνήμες … 

Η ζωή συνεχίζεται σκέφτηκα …

ΠΗΓΕΣ: 

-Γεώργιος Συλαμιανάκης, "Άγιος Μηνάς" ,1939

Αγγελική Πανοπούλου, Ανακοίνωση στο ΙΓ΄Συμπόσιο Ιστορίας και Τέχνης : Η αντίληψη του Χρόνου

Η καθημερινή ζωή, Η. Μαλτέζου

Αρχεία Βικελαίας βιβλιοθήκης Ηρακλείου

Ζωγραφικός πίνακας του Ανδρ. Αλεξανδρίδη ,Το θαύμα του 1826.

clab.edc.uoc.gr

http://www.cretalive.gr/history/view/spitia-sokakia-kai-tsarsa-twra-morfisan-ola-twra-pou-jeteleuthke-ah-mhnas-s/204260

Δημοσιεύτηκε στις 19 Απριλίου 2015 στο cretalive.gr : εδώ!