Το παραμύθι της βροχής

Δευτέρα 18 Μαρτίου 2024

H ιστορία του χαρταετού!

Επιμέλεια κειμένου : Ελένη Μπετεινάκη

« …Όποιος δεν έπαιξε ποτέ του χαρταετό, δεν κοίταξε όσο χρειάζεται ψηλά. Όποιος δεν ένοιωσε την αντίσταση του μεγάλου σπάγκου, δεν εκατάλαβε την δύναμη του αέρα. Κι όποιος δεν εφώναξε με την ευθύνη και την πρωτοβουλία του παιδιού που βλέπει να κινδυνεύει στο ψηλό μετεώρισμά του ο αετός, δεν ένοιωσε τη χαρά του να τα βγάζεις πέρα μόνος σου με τη Φύση… »   Δημήτριος Λουκάτος.

Η ιστορία του χαρταετού  χάνεται στα βάθη των αιώνων. Είναι η αίσθηση της ελευθερίας, της χαράς και της δύναμης. Είναι το πιο αγαπημένο παιχνίδι για την Καθαρή Δευτέρα. Είναι ένας τρόπος που θέλει  όλη την οικογένεια να συμμετέχει σ αυτήν την πρωτόγνωρη χαρά και ο καθένας να έχει το μέρτικό του στο πέταγμα…

Με μια μικρή αναδρομή στο χρόνο θα δούμε  πως ξεκίνησε η κατασκευή και η ιστορία του χαρταετού.

 
H πιο « παλιά» πληροφορία που υπάρχει για την ύπαρξη του χαρταετού  είναι αυτή του  4ου  αιώνα  π.Χ., όταν ο  μαθηματικός  και  αρχιμηχανικός  Αρχύτας  (440-360 π.Χ.), από  τον  Τάραντα  της  Νότιας  Ιταλίας, καλός  φίλος  του  Πλάτωνα  και  οπαδός  του  Πυθαγόρα, χρησιμοποίησε  στην  αεροδυναμική  του  τον  χαρταετό  και  λέγεται  ότι  ήταν  ο  εφευρέτης  του. Ο  Αρχύτας  θεωρείται  ο  τελευταίος  αλλά  και  ο  σημαντικότερος  των  Πυθαγορείων. Κείμενα  του  Αρχύτα  λένε  ότι  μελέτησε  και  ο  Γαλιλαίος. Υπάρχει και ελληνικό αγγείο της κλασικής εποχής με παράσταση κόρης, η οποία κρατά στα χέρια της μια μικρή λευκή σαΐτα δεμένη με νήμα, έτοιμη να την πετάξει.
Πιθανότατα βέβαια, τα πειράματα ή τα παιχνίδια των Αρχαίων Ελλήνων με τους "αετούς" θα πρέπει να γίνονταν με πανί τουλάχιστον ως το Μεσαίωνα, καθώς η χώρα μας δεν διέθετε σε αφθονία το χαρτί.

Όλα ξεκίνησαν το 1000 π.Χ. στην Κίνα. Ο πρώτος χαρταετός με μορφή δράκου εφόσον είναι και το ιερό σύμβολο της Κίνας, ήταν φτιαγμένος από μετάξι και μπαμπού, από τους φιλόσοφους Mozi και Luban. Κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Χαν, ένας στρατηγός χρησιμοποίησε έναν χαρταετό μ’ έναν ιδιαίτερα έξυπνο και ενδιαφέροντα τρόπο. Προκειμένου να καταλάβει με τον στρατό του ένα παλάτι, έπρεπε να σκάψει ένα υπόγειο τούνελ. Μη γνωρίζοντας, όμως, το μήκος που θα έπρεπε να έχει το τούνελ, πέταξε τον χαρταετό έως πάνω από το παλάτι, κρατώντας την άκρη του νήματος στο σημείο απ όπου θα ξεκινούσε το τούνελ, και έτσι έκανε τους απαραίτητους σχετικούς υπολογισμούς.
Παλαιότερα, στην Κίνα, στην Κορέα και στην Ιαπωνία, πίστευαν ότι οι χαρταετοί είχαν τη δυνατότητα να διώχνουν τα κακά πνεύματα, γι’ αυτό και το πέταγμά τους, ακόμη και σήμερα, προϋποθέτει ολόκληρη τελετουργία. Σύμφωνα με κάποια παράδοση μάλιστα, μια νύχτα ένας Ιάπωνας στρατηγός πέταξε πάνω από το στρατόπεδο των εχθρών του έναν χαρταετό γεμάτο κουδούνια, με αποτέλεσμα οι εχθροί να νομίσουν ότι τους επιτέθηκαν τα κακά πνεύματα και να το βάλουν στα πόδια.
- Ο αυτοκράτορας της Κίνας Γουέν Χσουν έκανε πειράματα πτήσεων με αετούς φτιαγμένους από μπαμπού, χρησιμοποιώντας για επιβάτες τους κρατούμενούς του. Οι τυχεροί που επιζούσαν κέρδιζαν την ελευθερία τους

Μετά ταξίδεψε, στην Κορέα, την Ινδονησία, τη Μαλαισία, στην Ιαπωνία και τα τέλη του 13ου αιώνα από τον Μάρκο Πόλο στη μεσαιωνική Ευρώπη!

Η ιστορία του χαρταετού έχει βαθιές ρίζες στην αρχαία Κίνα ξεπερνώντας τα 2.400 χρόνια ζωής. Αρχικά, βέβαια, υλικό κατασκευής των χαρταετών δεν υπήρξε το χαρτί, αλλά το ξύλο. Οι λαοί της Ανατολής χρησιμοποιούσαν τους χαρταετούς σε μαγικές τελετές, θρησκευτικές εκδηλώσεις και σε τελετουργίες για τον εξορκισμό του κακού. Πίστευαν ότι όσο ψηλότερα ανεβεί ο αετός τόσο πιο τυχεροί θα είναι.
Τα νεότερα χρόνια, πολλές λεπτομέρειες για την παρουσία του χαρταετού στη Γηραιά Ήπειρο έχουμε το 1450 στη Γερμανία και το 1606 στην Ισπανία. Στη δεύτερη περίπτωση, ένας κληρικός αναφέρει στο ημερολόγιό του ότι χρησιμοποιούσαν τον χαρταετό σαν παιχνίδι χαράς την ημέρα του Πάσχα.
Το 1749 ο Σκωτσέζος μετεωρολόγος Alexander χρησιμοποίησε χαρταετούς με θερμόμετρα, προκειμένου να καταγράψει και να μελετήσει τις θερμοκρασιακές μεταβολές σε μεγάλο υψόμετρο.
Το 1752 στην Αμερική ο Βενιαμίν Φραγκλίνος εκτέλεσε το διάσημο πείραμά του, διαπιστώνοντας με τεχνητό αετό τον ηλεκτρισμό της ατμόσφαιρας και του κεραυνού, οπότε και κατασκεύασε το αλεξικέραυνο.
Τα χρόνια 1799-1809, ο σερ George Cayley άρχισε να πειραματίζεται με τους χαρταετούς, προκειμένου να κατασκευάσει μια μηχανή που να έχει τη δυνατότητα να μεταφέρει ανθρώπους στον αέρα. Και τα κατάφερε. Το 1853 πέτυχε να πετάξει το πρώτο ανεμοπλάνο, που μπόρεσε να σηκώσει το βάρος ενός ατόμου για σαράντα ολόκληρα δευτερόλεπτα.
Το 1833 ένας Βρετανός, αυτή τη φορά, μετεωρολόγος, χρησιμοποίησε τους χαρταετούς για να ανυψώνει ανεμόμετρα, ώστε να καταγράφει και να μελετά τις ταχύτητες των ανέμων στα διάφορα υψόμετρα
Το 1880 ο Αυστραλός Hargrave σχεδίασε έναν τεράστιο αετό για μετεωρολογικές παρατηρήσεις.
Υπάρχει προφορική παράδοση που αγγίζει τα όρια του μύθου, ότι τη μεγάλη γέφυρα του Νιαγάρα την άρχισαν, ρίχνοντας απέναντι με χαρταετό το πρώτο σχοινί.
Μια από τις πιο εντυπωσιακές γιορτές με χαρταετούς που ''χορεύουν'' στους αιθέρες πραγματοποιείται εδώ και χιλιάδες χρόνια στη Βόρεια Ινδία, για την υποδοχή της άνοιξης, με εντυπωσιακές τελετές που έχουν τις ρίζες τους στην ινδουιστική μυθολογία. Για τον ίδιο λόγο, στη Λαχώρη του Πακιστάν κάθε Φεβρουάριο γίνονται πανηγυρικές εκδηλώσεις, που επαναφέρουν στη μνήμη παγανιστικές συνήθειες του παρελθόντος.
Ο Χαρταετός έφθασε στην Ελλάδα πρώτα από τα λιμάνια Ανατολής (Σμύρνη - Χίο -Κωνσταντινούπολη ), τα λιμάνια της Επτανήσου, της Σύρας, των Πατρών και ακολούθησαν τα αστικά κέντρα, όπου μπορούσε κανείς να αγοράσει σπάγκο και χρωματιστό χαρτί. Η κατασκευή ενός χαρταετού σήμερα είναι σχετικά εύκολη υπόθεση καθώς υπάρχουν όλα τα τεχνικά μέσα.
Στην Ελλάδα το πέταγμα του χαρταετού είναι μέρος των εθίμων της Καθαράς Δευτέρας και συγκεκριμένα του υπαίθριου εορτασμού της , τα λεγόμενα κούλουμα. Ο σκελετός των χαρταετών κατασκευάζεται είτε από ελαφρύ ξύλο είτε από πλαστικό, ενώ το μέρος που φέρνει αντίσταση στον αέρα από πλαστικό φύλλο ή χαρτί. Σημαντικά σημεία του χαρταετού για επιτυχημένο πέταγμα είναι: τα ζύγια της καλούμπας, τα ζύγια της ουράς, το μέγεθος της ουράς.

ΠΗΓΕΣ :
istorikathemata.com
ektiesthisi.blogspot.com
« Πασχαλινά και της Άνοιξης»,Λουκάτος Δημήτρης, 1980
Wikipedia.gr
Tvxs.gr


















Κυριακή 17 Μαρτίου 2024

Η Ιστορία της λαγάνας!

 

«Είτα ευθύς έβγαινεν από την επάνω πόρταν του μαγαζιού, την προς τον μαχαλάν, διήρχετο τον λιθόστρωτον δρομίσκον, κι έφθανεν εις τον φούρνον του Μπάρμπα-Μάρκου του Βούργαρη. Εκεί είχε βαλμένον πάντοτε το τακτικό του γιουβέτσι της ημέρας, το οποίον ήτο έτοιμον περί τας δώδεκα της μεσημβρίας. Εστρώνετο επάνω εις τον σοφάν σταυροπόδι, σιμά στο «κεπένι» του φούρνου, έπαιρνε μισό ψωμί ή κατά προτίμησιν δύο λαγάνες, έτρωγεν όλον το γιουβέτσι, έπινε μισήν οκάν κρασί, και «το έπαιρνε δίπλα», ή επάνω εις τον σοφάν του φούρνου ή εις την παγκέτταν της γειτονικής ταβέρνας, κι εροχάλιζε πολύ γοερά, επί δύο ώρας και μισήν, το θέρος, ή μόνον επί μίαν ώραν τον χειμώνα.» Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

Είναι το καθιερωμένο ψωμί της Καθαρής Δευτέρας, όμως παλαιότερα ήταν και το ψωμί της καθημερινότητας των απλών ανθρώπων  όπως τόσο παραστατικά αναφέρει στο παραπάνω απόσπασμα ο Αλ. Παπαδιαμάντης.

Η ιστορία της λαγάνας, λέει, πως είναι ο άρτος ο αζύμωτος που παρασκευάζεται χωρίς προζύμι. Συναντούμε τέτοιους «άρτους» από τα πολύ παλιά χρόνια, στις Γραφές ακόμα. Χρησιμοποιήθηκε σαν έδεσμα από τους Ισραηλίτες κατά τη νύχτα της Εξόδου τους από την Αίγυπτο υπό την αρχηγία του Μωυσή. Στη συνέχεια  επιβαλλόταν από το Μωσαϊκό Νόμο για όλες τις ημέρες της εορτής του Πάσχα, μέχρι που ο Χριστός στο τελευταίο του Πάσχα ευλόγησε τον ένζυμο άρτο.

Αν πάμε και πιο παλιά, από  τα πρώιμα χρόνια της αρχαιότητας θα δούμε πως η λαγάνα είναι μέρος της διατροφικής παράδοσης . Ο Αριστοφάνης στις “Εκκλησιάζουσες” λέει “Λαγάνα πέττεται” δηλαδή «Λαγάνες γίνονται». Και  όσοι έχουν ασχοληθεί με τον Αριστοφάνη λένε πως η λαγάνα που αναφέρει είναι άρτος με λάδι. Την συναντάμε και με την ονομασία πόπανα που είναι άρτος επίπεδος που προσφερόταν σαν θυσία στους θεούς και το αποκαλούσαν και λάγανα. Ο  Οράτιος στα κείμενά του αναφέρει τη λαγάνα ως “Το γλύκισμα των φτωχών”.

Γνωστή είναι και η ονομασία Πλακουντάρια  και μάλιστα «καπυρώδη» δηλ, αποξηραμένα, ψωμί  φτιαγμένο από σιμιγδάλι, ίσως,  και τηγανισμένο σε λάδι. Ονομάζεται  και αρτολάγανα και πάντα ήταν φτιαγμένη με αλεύρι καλής ποιότητας, κρασί, πιπέρι, μέλι, και γάλα.

Για την ετυμολογία της λαγάνας δεν υπάρχουν επιφυλάξεις, προέρχεται από το αρχαίο λάγανον.

Το λάγανον ανάγεται σε θέμα λαγ- από αμάρτυρο επίθετο λάγος που θα πει χαλαρός, απ’ όπου και λαγαρός ή λάγνος Το βρίσκουμε π.χ. στους Εβδομήκοντα, όπου τα λάγανα δεν ταυτίζονται με τα άζυμα ψωμιά (άρτους αζύμους πεφυραμένους εν ελαίω και λάγανα άζυμα κεχρισμένα εν ελαίω, στην Έξοδο).

Η λαγάνα είναι  άρρηκτα δεμένη στους νεότερους χρόνους με το ψωμί της Καθαρής Δευτέρας. Συνήθως ζυμώνεται και «πατιέται» με τα χέρια μόνο, για να γίνει επίπεδη. Και  έτσι την επόμενη της τελευταίας Κυριακής των Απόκρεων, της Τυρινής,  έχει την τιμητική της.

Την μέρα αυτή λοιπόν που ο άνθρωπος  καθαρίζει την ψυχή και το σώμα του για να φτάσει στο τέρμα δηλαδή  στο Πάσχα και να αναστηθεί ξανά με την Ανάσταση του Κυρίου, το ψωμί, το «σώμα» του Χριστού κατά τα  εκκλησιαστικά κείμενα είναι το βασικό έδεσμα. Κι επειδή έπρεπε να διαφέρει από αυτό των υπόλοιπων ημερών  της έδιναν και ένα ιδιόμορφο σχήμα, αυτό της λεγόμενης  κυρα-Σαρακοστής”, που παριστάνει μια μακριά γυναίκα που έχει ένα σταυρό στο κεφάλι. Φτιάχνεται από ζυμάρι, αλάτι, αλεύρι και νερό που δεν έχει στόμα για να μην μιλάει και να κουτσομπολεύει όλες τις μέρες που κρατούσε η νηστεία μέχρι το Πάσχα. Έχει επτά πόδια όσες και οι εβδομάδες μέχρι το Μεγάλο Σάββατο όπου το έκρυβαν σε ένα ξερό σύκο ή σε ένα καρύδι και όποιος το έβρισκε ήταν ο τυχερός της επόμενης χρονιάς. Τα χέρια της είναι σταυρωμένα σαν να προσεύχεται και η ποδιά της γεμάτη με νηστήσιμα φαγητά. Τα πιο παλιά χρόνια την κρεμούσαν στο ταβάνι ή δίπλα στο εικονοστάσι και χρησίμευε σαν ημερολόγιο.

Επιμέλεια κειμένου : Ελένη Μπετεινάκη

ΠΗΓΕΣ:

Το ψωμί των Ελλήνων και τα γλυκίσματα, Νίκος και Μαρία Ψιλάκη, εκδ. Καρμάνωρ


Ελληνικές Γιορτές και έθιμα της Λαϊκής Λατρείας, Γ.Α. Μέγας, εκδ. Εστία

 

Τρίτη 12 Μαρτίου 2024

Ο θυμός του Όουεν Μακ Λάφλιν …στα Παραμύθια του Σαββάτου!

Της Ελένης Μπετεινάκη

Μια μικρή χελώνα που θέλει να κάνει πολλά πράγματα την ημέρα της αλλά ξεκινώντας την και προσπαθώντας να σκαρφαλώσει σε μια πέτρα, πέφτει ανάσκελα με το καβούκι της στο έδαφος και τα πράγματα δυσκολεύουν. Η χαρά της περιορίζεται και δεν ξέρει πως να αντιδράσει. Τότε αρχίζουν οι συμβουλές των περαστικών και των φίλων. Το κουνέλι της προτείνει να κάνει ότι και αυτό, δηλαδή να σκάψει. Η αλεπού της προσφέρει μια παλιά μπότα για να …γελάσει. Ο σκαντζόχοιρος μια αγκαλιά. Όμως τίποτα δεν μπορεί να την βοηθήσει και να καταπραΰνει τον θυμό της.  Η κουκουβάγια δίνει συμβουλές στον σκαντζόχοιρο για να προσπαθήσει να την βοηθήσει, να μπει στη θέση της. Και τότε μια μικρή απλή και αστεία λεξούλα θα κάνει το θαύμα και όλα στη ζωή και των δύο μικρών ζώων θα αλλάξουν.

Μια ακόμα υπέροχη ιστορία του Όουεν Μακ Λάφλιν γεμάτη συναισθήματα. Ο Θυμός μπορεί να προκληθεί μέσα σε μια στιγμή και να φέρει αναστάτωση τόσο στον παθόντα όσο και στον περίγυρό του. Εδώ χρειάζεται η σωστή διαχείριση και από κοντινά άτομα  ώστε να μπορέσει να  καταλαγιάσει. Μια κουβέντα, μια μικρή κίνηση, ένα άγγιγμα, ίσως. Πάντα βοηθάει η εν συναίσθηση, η μερική απόσταση  και η  ψύχραιμη στάση. Ο Θυμός περνάει και νέα συναισθήματα  έρχονται στην επιφάνεια. Το Μαζί κάνει πάντα την διαφορά.

Το βιβλίο έχει εικονογραφηθεί από την Πόλι Ντάνμπαρ με υπέροχα σκίτσα και με απαλή χρωματική παλέτα προσδίδοντας ίση ή και μεγαλύτερη αξία στο μοναδικό κείμενο.

Ξεφυλλίστε εδώ τις πρώτες του σελίδες : https://www.metaixmio.gr/el/products/%CE%BF-%CE%B8%CF%85%CE%BC%CE%BF%CF%82-eoin-mclaughlin




Δευτέρα 11 Μαρτίου 2024

Οχ κιτρίνισα… στα Παραμύθια του Σαββάτου!

Της Ελένης Μπετεινάκη

Ποτέ δεν είχα φανταστεί τον Φόβο σαν ένα μικρό κατακίτρινο μαϊμουδάκι! Κι όμως αν το καλοσκεφτεί κανείς μόνο ένα τέτοιο ζωάκι θα προσκολλιόταν με αυτόν τον ιδιαίτερο  τρόπο πάνω σου. Κάτι σαν βδέλλα, κάτι σαν κόλλα ελαστική, κάτι σαν βεντούζα που δεν φεύγει πάρα μόνο αν κάποιος την τραβήξει με τεράστια δύναμη.

Η Σοφία είναι ένα μικρό κορίτσι που μια μέρα χωρίς καλά καλά να το καταλάβει απόκτησε ένα μόνιμο «παράσιτο» ή μήπως συγκάτοικο και κολλητό. Λίγο μεγάλο βέβαια, αφού έμοιαζε με μαϊμού και μάλιστα κίτρινη. Στην αρχή χαιρόταν που είχε κολλήσει πάνω της γιατί νόμιζε πως έτσι του πρόσφερε προστασία και φροντίδα. Γι αυτό όταν γινόταν κάτι έβαζε μπροστά το μαϊμουδάκι πως τάχα εκείνο φοβόταν ή ήθελε κάτι,  και τής γίνονταν όλα τα χατίρια.  Αν για παράδειγμα έπεφταν κεραυνοί, εκείνη έλεγε στον μπαμπά της πως το μαϊμουδάκι της τους φοβόταν κι έτσι πήγαινε και ξάπλωνε μαζί με τους γονείς της στο κρεββάτι τους.

Με τον καιρό όμως κι εκείνη άρχισε να κουράζεται από το βάρος του που ολοένα και μεγάλωνε. Άσε που όλοι της έλεγαν να μην σκύβει αλλά να κρατά ίσιο το κορμί και πιο πολύ την πλάτη της.

Παρόλα αυτά συνέχιζε να κάθεται μαζί του στο σχολείο, ακόμα και στο διάλλειμα μια κι εκείνο φοβόταν να παίξει οποιοδήποτε παιχνίδι.

Μια μέρα όμως συνέβη κάτι πολύ παράξενο. Η Σοφία είχε πάει στο σούπερ μάρκετ με τον μπαμπά της. Φυσικά είχε μαζί της και το  μαϊμουδάκι που δεν την άφηνε να απολαύσει τα ψώνια της μιας και φοβόταν όλους τους ανθρώπους που συναντούσε. Είχαν φτάσει στο ταμείο σε μία ατελείωτη ουρά και η μικρή Σοφία για να μην βαριέται άρχισε να μετράει …τους ανθρώπους. Χωρίς να το καταλάβει «έφτασε» στο ράφι με τις σοκολάτες  με το βλέμμα της. Σαν σιγουρεύτηκε πως μέχρι να έρθει η σειρά του  μπαμπά της να  πληρώσει είχε ακόμα πολύ χρόνο,  έτρεξε σαν αστραπή να πάρει την αγαπημένη της σοκολάτα με φράουλα από το ράφι.

Όμως μάλλον άργησε και όταν επέστρεψε, ο μπαμπάς της δεν ήταν εκεί που τον είχε αφήσει. Τώρα το μαϊμουδάκι την έσφιγγε πολύ δυνατά κι η Σοφία έπρεπε κάτι να κάνει. Για πρώτη φορά ύψωσε την φωνή της και ένιωσε μια δύναμη να βγαίνει από μέσα της.

Αυτό ήταν… Μια μικρή αλλαγή φέρνει πάντα μια ακόμα πιο μεγάλη!

Η συνέχεια στην ολοκαίνουργια ιστορία της Χριστίνας Αποστολίδη που θα σας συναρπάσει.

Μια ιστορία για τους φόβους και πως να τους αντιμετωπίσουμε. Μια ιστορία που περιγράφει με πολύ ευφάνταστο τρόπο και με ιδιαίτερη πλοκή,  το άγχος και τις φοβίες των παιδιών, που δεν είναι και λίγες. Λόγος αβίαστος, σενάριο ταινίας μικρού μήκους η ιδέα και η ιστορία, καλογραμμένη και γεμάτη συμβολισμούς.

Το κίτρινο χρώμα πάντα μας παραπέμπει στον φόβο. Η δε μαϊμού με τα μακριά της χέρια γαντζώνεται όπου μπορεί και με δυσκολία εγκαταλείπει τον μεταφορέα της.

Το βιβλίο είναι το τρίτο της σειράς των αρνητικών συναισθημάτων που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Μίνωας και αυτή η εικονογράφηση όπως και τα προηγούμενα δύο ( Οχ πρασίνισα και Οχ κοκκίνησα) υπογράφει ο Γιάννης Σκουλούδης.

Διαβάστε εδώ ένα μικρό απόσπασμα : https://minoas.gr/product/och-kitrinisa/


Και αναζητείστε το σε όλα τα βιβλιοπωλεία.

Όσοι από σας ζείτε στο Ηράκλειο Κρήτης αυτό το Σάββατο 2 Μαρτίου 2024 στις 12.00 το μεσημέρι η Χριστίνα Αποστολίδη παρουσιάζει για πρώτη φορά το βιβλίο της σε μια δια δραστική αφήγηση στο βιβλιοπωλείο : Sophistico by Greekbooks, στην οδό Έβανς 5.

Ελάτε να  ακούσουμε μια υπέροχη ιστορία και να βρούμε τρόπους να διώξουμε τους φόβους μας πολύ μακριά.


 


Δημοσιεύτηκε στο Cretalive.gr στις 2 Μαρτίου 2024, εδώ: https://www.cretalive.gr

'Ενας Αρκούδος μια φορά...

Ένας Αρκούδος μια φορά, Ελένη Γερουλάνου, Ίρις Σαμαρτζή, εκδ. Πατάκη/ Μουσείο Μπενάκη

Ένα κίτρινο, μαδημένο, ταλαιπωρημένο αρκουδάκι που βρέθηκε στο δρόμο και θύμισε στην Μαρία Αργυριάδη το δικό της, σαν ήταν παιδί, ήταν η αιτία για να γράψει τούτη την πολύ τρυφερή, συγκινητική,  αλλά σπουδαία ιστορία η Ελένη Γερουλάνου.

Η αναζήτηση, η εγκατάλειψη, η ανάγκη να ανήκεις κάπου, το ταξίδι της ζωής, η περιπλάνηση, ο προορισμός, η ζεστή αγκαλιά. Όλα τα συναισθήματα στοιβαγμένα σε ένα μικρό χνουδωτό, καφετί αρκουδάκι Λούτρινο, , μαλλιαρό, δεν έχει σημασία, τούτο αρκουδάκι της ιστορίας, της Μαρίας και της Ελένης, ήταν μάλλον ένα από τα χιλιάδες αρκουδάκια αγκαλιάς.  Ίσως και να ναι και το δικό μας αρκουδάκι που σαν μεγαλώσαμε …χάθηκε. Μια αγκαλιά το βιβλίο, μια ενθύμηση ,μια προτροπή , μια ανάγκη και μια υποχρέωση. Που πάνε τα παλιά μας παιχνίδια σαν μεγαλώνουμε; Πόσα από  αυτά σώζονται, πόσα χάθηκαν, αδιάφορο ή άγνωστο που; Πόσες ώρες χαράς, φαντασίας, παιχνιδιού μας χάρισαν όλα εκείνα τα παλιά, τα σύγχρονα, τα αγαπημένα των παιδικών χρόνων;
Μια ιστορία πολύ, μα πολύ συγκινητική! Ένα βιβλίο σημαντικό, αγαπημένο από την πρώτη του σελίδα. Λίγα τα λόγια της Ελένης Γερουλάνου μα απολύτως μαγικά. Ένα βιβλίο που σε γεμίζει νοσταλγία γιατί κάτι , κάτι θα σου θυμίσει από τα παιχνίδια της δικής σου ζωής. Την ίδια στιγμή προσφέρει μια ιστορία που κρύβει μέσα της την περιπλάνηση ενός «παιδιού» που δεν ξέρει, δεν θυμάται, δεν έχει σπίτι. Ίσως και να ΄ναι παραλληλισμός, αλληγορία, ίσως… Για το ταξίδι της ζωής, την αναζήτηση του σπιτιού, του να ανήκεις κάπου, οι ρίζες, το καταστάλαγμα!
Κι ύστερα ερχόμαστε ξανά στα παιχνίδια και  την κατάληξη τους, σαν τα βαρεθούμε, σαν μεγαλώσουμε, σαν χαλάσουν ή και σπάσουν. Κι όμως όλα τα παιχνίδια έχουν ψυχή! Δωρίστηκαν, αγοράστηκαν, παίχτηκαν ατελείωτες ώρες από παιδιά που για αυτά ήταν ότι πολυτιμότερο είχαν κάποτε. Παιχνίδια, που ξέφτισαν, που χάλασαν, που έσπασαν και που κατέληξαν αν ήταν τυχερά στην…. ανακύκλωση, αλλιώς σε μια απλή και τεράστια χωματερή. Ο μικρός Αρκούδος όμως της Μαρίας και της Ελένης θα ζήσει για πάντα. Θα ζήσει σαν παραμύθι, θα ζήσει σαν παιχνίδι που σώθηκε στο Μουσείο Παιχνιδιού του Παλαιού Φαλήρου στην Αθήνα!

Κι αν ακολουθήσεις τούτον τον μοναδικό Αρκούδο στην περιπλάνηση και αναζήτησή του θα μαγευτείς ακόμα πιο πολύ από τις μαγικές, ολοζώντανες, καταπληκτικές εικόνες  της Ίρις Σαμαρτζή. Σαν να΄ναι όλα ζωντανά μπροστά στα μάτια σου! Τα παιχνίδια των καιρών, των χωρών, των ζώων που ίσως και να έχουν χαθεί. Των ατελείωτων απογευματινών ωρών,  εκείνα τα παιχνίδια που δεν υπάρχουν πια. Τις κούκλες τις μοναδικές, τα πλοία που είναι σαν αντίγραφα όλων των σπουδαίων που υπήρξαν κάποτε στ αλήθεια. Την μοναδική αλεπού με την πάπια της που φτιάχτηκε στη Γερμανία την δεκαετία  ανάμεσα  στα 1930 και 1950. Εκεί μέσα στο βιβλίο και στο Μουσείο είναι κι ο Κλούβιος κι η Σουβλίτσα που μεγαλώσαμε μαζί τους. Είναι και τα δικά μας όμορφα κι αθώα χρόνια. Καρουσέλ, χάρτινες  και πορσελάνινες κούκλες, μικρά ξύλινα κουκλοθέατρα. Αεροπλάνα, αλογάκια, τρακατρούκες, μαριονέτες και χίλια δυο καλούδια που κάποτε έπαιρναν ζωή σε χέρια παιδικά….

Ότι κι αν  πω για αυτό το βιβλίο θα΄ναι λίγο. Γέμισε ομορφιά την ψυχή μου. Έφερε δάκρυα χαράς και νοσταλγίας. Έφερε το δικό μου αρκουδάκι στη θύμηση μου. Έφερε θαυμασμό για την Μαρία Αργυριάδη. Για τους Ανθρώπους που οραματίστηκαν και κατάφεραν να φτιάξουν τούτο το Μουσείο και να το παραδώσουν σε μας και τις επόμενες γενιές.

Ελένη Γερουλάνου! Το πιο όμορφο χαμόγελο, το πιο αληθινό από όλους τους ανθρώπους που γνωρίζω και υπηρετούν το βιβλίο, τα παιδιά, την εθελοντική εργασία- προσφορά. Δεν χρειάζεται  ιδιαίτερες συστάσεις. Libraryall , δημιούργημά της! Έχει περάσει τα  σύνορα της Ελλάδας, έχει γεμίσει εκατοντάδες σχολεία και βιβλιοθήκες με χιλιάδες βιβλία και πρωτεργάτης, ακούραστος, και αναντικατάστατος, η Ελένη, όλων μας. Όσοι την γνωρίζουν , την αγαπούν από την πρώτη στιγμή. Γράφει πάντα πολύ ιδιαίτερα βιβλία. Με ήρωες αντικείμενα  Μουσείων,  για ιστορία, για παρελθόν που καταφέρνει να γίνει μέλλον, για πράγματα θαυμαστά και αγαπημένα. Τούτος ο αρκούδος θα σας κάνει να θυμηθείτε τη ζωή που περάσατε , τα απογεύματα των παιδικών σας χρόνων με τα δικά σας παιχνίδια. Θα σας κάνει να αναρωτηθείτε μήπως να γινόσασταν κι εσείς δωρητές παιχνιδιών σε άλλους, σε Μουσεία, σε χώρους που ζουν παιδιά και τα έχουν πολύ πολύ ανάγκη. Τούτη η ιστορία θα σας κάνει να πάτε  στο μοναδικό Μουσείο των παιχνιδιών να δείτε όλους εκείνους τους θησαυρούς που μόνο χαρά μπορούν να σας γεμίσουν, μόνο αγάπη για το ωραίο, το πολύτιμο, το αθώο άλλων εποχών!

Ιρις Σαμαρτζή. Η κοπέλα με τα πινέλα που ζωγραφίζει την …Ιστορία. Ιστορία έχουν και τα παιχνίδια και μόνο η δική της ευαισθησία, ματιά και αγάπη θα μπορούσε να τα αποτυπώσει τόσο αληθινά και ζωντανά.

Την Μαρία Αργυριάδη δεν την έχω γνωρίσει ποτέ. Όμως νομίζω ότι είναι ένα από τα πιο σπουδαία  πρόσωπα που έχει η …χώρα μας. 20.000 παιχνίδια, δικά της, αγορασμένα ή δωρισμένα από φίλους, από ταξίδια, από ….τα σκουπίδια. Κι όλα δώρο στα παιδιά, σε ένα Μουσείο κόσμημα, στα μάτια πολλών κι όχι κρυμμένα σε αποθήκες, σε χαρτόκουτες, στα πατάρια και στο πουθενά. Για να γνωρίσουν τα παιδιά, για να θυμηθούν οι μεγάλοι, για να ζήσουμε ξανά την ιστορία του τόπου μέσα από τις παιδικές συνήθειες και τα παιχνίδια του τότε, που μπορεί κάποια στιγμή να ξαναγίνουν του τώρα.

Ένας Αρκούδος μια φορά… Ενας Αρκούδος για πάντα!

Για παιδιά, για μεγάλους για όλους όσους αγαπούν τα όμορφα και τα πολύτιμα!

Δημοσιεύτηκε για πρωτη φορά στις 24 Νοεμβρίου 2018 στο www.cretalive.gr

Κυριακή 10 Μαρτίου 2024

Ο Πρίγκιπας Χαρταετός και η αξιοποίηση του βιβλίου στο σπίτι ή στην τάξη!


Δείτε και γνωρίστε τους ήρωες του παραμυθιού στο κανάλι των Παραμυθιών του Σαββάτου: εδώ!

Συγγραφέας : Ελένη Μπετεινάκη

Εικονογράφος : Αιμιλία Κονταίου

Ένα σύγχρονο παραμύθι που μας ταξιδεύει σε παλαιότερα έθιμα  και θυμόμαστε πως έφτιαχναν τους παραδοσιακούς χαρταετούς, κάποτε!

Ένα παραμύθι που μιλάει για την εμπιστοσύνη που πρέπει να έχουμε σε αγνώστους. Για τις επιθυμίες και τα όνειρα, για υποσχέσεις και αν πρέπει ή όχι να τηρούνται.

Για την ελευθερία των επιλογών και της σκέψης…

Σύνδεση βιβλίου με τα Εργαστήρια Δεξιοτήτων του Ι.Ε.Π.
Θεματική Ενότητα : Ζω καλύτερα - Ευ ζην
Υποθεματική: Ψυχική και συναισθηματική υγεία


«Ήταν μια φορά κι έναν καιρό, στη μέση ενός απέραντου ωκεανού, ένα μικρό νησί με όνομα παράξενο και κατοίκους μικροσκοπικούς, που όλη μέρα έπαιζαν και τραγουδούσαν και δούλευαν μόνο όταν είχαν κέφι.

Το μικρό νησί του Πηγαινέλα είχε για βασιλιά του τον Γαργαλίτσα τον Πρώτο και βασίλισσα την πανέμορφη Σκανταλιά. Το ζευγάρι είχε κι έναν γιο, τον Χαρταετό, που αγαπούσε πολύ τις περιπέτειες. Το όνειρό του ήταν να ταξιδέψει μακριά από το νησί του, να γνωρίσει καινούρια μέρη κι άλλους ανθρώπους…

Στον δρόμο του, όμως, εμφανίζεται η μάγισσα Χαρβάλω, που του υπόσχεται να τον βοηθήσει, φτάνει να περάσει τρεις δοκιμασίες.

Τι θα ζητήσει ο πρίγκιπας από τον νάνο Άνω Κάτω και τι από τη γριά Μοναδική;

Να εμπιστευτεί την άγνωστη μάγισσα;»

(από το οπισθόφυλλο του Βιβλίου) : https://ellinoekdotiki.gr


Δραστηριότητες για γονείς και εκπαιδευτικούς!

Αφορμή για να αναζητήσουν τα παιδιά στο διαδίκτυο, οδηγίες για την κατασκευή του παραδοσιακού χαρταετού με σπάγκο, τρία καλάμια και διάφανα χρωματιστά χαρτιά.

Μιλάμε για το έθιμο της Καθαρής Δευτέρας.

Μαθαίνουμε την ιστορία και καταγωγή του Χαρταετού.

Παιχνίδι ρόλων και συζήτηση για την Τελευταία Κυριακή της Αποκριάς:

α)Ας υποθέσουμε πως είμαστε καλεσμένοι σε ένα αποκριάτικο πάρτι. Ο καθένας εκτός από τη στολή του που θα έχει μεταμφιεστεί, πρέπει να κρατάει μαζί του κι ένα μαγικό αντικείμενο. Ποιο διαλέγεις;

β) Αν ήμασταν καλεσμένοι στο παλάτι του βασιλιά Γαργαλίτσα και της βασίλισσας Σκανταλιάς θα έπρεπε να σκεφτούμε  μια αστεία ιστορία για να κάνουμε το βασιλιά να γελάσει με την ψυχή του ή να θυμηθούμε  την πιο μεγάλη σκανταλιά που έχουμε κάνει και να την διηγηθούμε ή αν την ζωγραφίσουμε.

Ομαδικό παιχνίδι : Μάγισσα Χαρβάλω!

Ένα παιδί γίνεται  μάγισσας Χαρβάλω εναλλακτικά και ζητά από τους άλλους

1)Να ξετυλίξουν χέρι με χέρι σε κύκλο το κουβάρι από σπάγκο και να το τυλίξουν ξανά χωρίς να μπερδευτεί.

2) Να χρησιμοποιήσουν με διαφορετικό τρόπο ένα καλάμι και οι υπόλοιποι να μαντέψουν τη χρήση του.

3)Να χρωματίσουν με διάφορα χρώματα ένα μεγάλο λευκό πανί και να γράψουν τ΄ όνομα τους.


Βρίσκουμε  σύνθετες λέξεις που το ένα τους συνθετικό είναι η λέξη : Χαρτί!

Τι να είδε από ψηλά ο πρίγκιπας όταν πετούσε; Πιάνουμε τις μπογιές μας και ζωγραφίζουμε!

Μαθαίνουμε τα γεωμετρικά σχήματα, εξάγωνο, ρόμβος

Σχεδιάζουμε ένα χαρταετό και ζωγραφίζουμε ή γράφουμε πάνω του το όνειρό μας…

Μιλάμε για συναισθήματα: Φόβος, εμπιστοσύνη, ελευθερία!

Ζωγραφίζουμε τους φόβους μας πάνω σε ένα χαρταετό και τον πετάμε ψηλά να ….φύγουν!

Δείτε εδώ την παρουσίαση στην εκπομπή Καλό Μεσημέρι του ΚΡΗΤΗ TV: 

Χαρταετός: Λίγο χρώμα στον Ουρανό!

Μουσική - Τραγούδια - Βίντεο :  

Μίκης Θεοδωράκης Χαρταετοί!

Χαρταετός! Φύσα αέρα δυνατά!

Κακογιάννης Κώστας: Νεφέλη! Ένας Άγγελος δίχως μιλιά, Χαρταετός

Ο Χαρταετός στο Νηπιαγωγείο:  Εκπαιδευτικό βίντεο για το Νηπιαγωγείο!


Οι παραπάνω δραστηριότητες προτείνονται από :

Την Δώρα Πουρή : www.elniplex.gr

Την Βανέσα Νερούτσου : Happy Learning Seeds

Την Ελευθερία Καλούδη: Βιβλιοδρόμιο

Την Ζαμπία Λαζανάκη, 28ο Νηπιαγωγείο Ηρακλείου

Την Ελένη Μπετεινάκη : 64ο Νηπιαγωγείο Ηρακλείου









Πέμπτη 29 Φεβρουαρίου 2024

Το μήνυμα για την Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού βιβλίου 2024!

Το εθνικό τμήμα της Ιαπωνίας (JBBY 日本国際児童図書評議会) ανέλαβε τη δημιουργία του υλικού για τον φετινό εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Παιδικού βιβλίου που γιορτάζεται σε όλον τον κόσμο στις 2 Απριλίου, γενέθλιος Ημέρα του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν.

Για την φετινή χρονιά η συγγραφέας Eiko Kadono της Ιαπωνίας νικήτρια του Hans Christian Andersen Award 2018 ανέλαβε να ράψει το μήνυμα και η εικονογράφος Nana Furiya να το εικονογραφήσει.

Το μήνυμα μετέφρασε στα ελληνικά η συγγραφέας Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου.
Η ελληνική έκδοση της αφίσας τυπώθηκε με τη χορηγία των Εκδόσεων Πατάκη και διανέμεται με τη φροντίδα τους.
Μπορείτε να την αναζητήσετε στα μεγάλα βιβλιοπωλεία ή να την τυπώσετε πατώντας εδώ:

Η ελληνική έκδοση της αφίσας τυπώθηκε με τη χορηγία των Εκδόσεων Πατάκη και διανέμεται με τη φροντίδα τους.

Διασχίστε τις θάλασσες με τα φτερά της φαντασίας!

  1. Οι ιστορίες ταξιδεύουν πάνω στα σύννεφα, λαχταρώντας ν’ ακούσουν το χαρούμενο χτύπημα της καρδιάς σας.


Είμαι μια ιστορία που ταξιδεύει. Πετάω παντού, με τα φτερά του ανέμου ή τα φτερά των κυμάτων, καμιά φορά και με τα λεπτά φτερά της άμμου. Πετάω βέβαια και με τα φτερά των μεταναστευτικών πουλιών, ακόμα και με τα φτερά των αεροπλάνων. Στέκομαι δίπλα σου. Γυρίζω τις σελίδες για να σου πω μια ιστορία, εκείνη που θέλεις ν’ ακούσεις. Θα σου άρεσε μια παράξενη και απίστευτη ιστορία; Ή μια λυπητερή, μια τρομακτική ή μια αστεία; Αν δεν έχεις διάθεση να την ακούσεις τώρα, δεν πειράζει. Όμως ξέρω πως κάποια μέρα θα θέλεις. Όταν θέλεις, λοιπόν, φώναξε: «Ιστορία που ταξιδεύεις έλα! Κάθισε δίπλα μου!». Κι αμέσως θα πετάξω κοντά σου.

 Έχω τόσες ιστορίες να σου πω! Τι θα έλεγες για την ιστορία ενός μικρού νησιού που είχε βαρεθεί τη μοναξιά του, έμαθε να κολυμπάει κι αποφάσισε να βρει έναν φίλο; Ή για την ιστορία μιας παράξενης νύχτας, όταν παρουσιάστηκαν δύο φεγγάρια στον ουρανό; Ή για τη νύχτα που χάθηκε ο Αγιοβασίλης;

 Ω! Ακούω την καρδιά σου να χτυπάει όλο και πιο γρήγορα: Τικ τακ, τίκι τακ, τίκι τίκι τακ! Η ιστορία που ταξιδεύει βρήκε τρόπο να μπει μέσα σου κι έκανε την καρδιά σου να χτυπάει. Τώρα θα γίνεις κι εσύ μια τέτοια ιστορία με φτερά, έτοιμη να πετάξει. Έτσι λοιπόν γεννήθηκε ακόμη μια ιστορία που ταξιδεύει!


Ελληνική μετάφραση: Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου


@ https://www.facebook.com/ibbygreece